Kısa ÖzetTezos, ağı yükseltmeye yönelik dahili mekanizmalarıyla öne çıkan bir blockchain projesidir. Tezos blockchainindeki değişiklikler, belirli miktarda XTZ tutan kişilerin kod önerileri sunması ve bu önerilerin ağdaki eşler tarafından oylanmasıyla gerçekleştirilir. Tezos, kendi kendini değiştirebildiği için zorlu sert çatallanma (hard fork) süreçlerinden geçmesi gerekmez.
Giriş
Akıllı kontrat platformları, kripto sektörünün en kalabalık ve rekabetin en yüksek olduğu alanlarından biridir. Bu alanın olgunlaşabilmesi için mevcut teknolojik sorunların çözülmesi çok önemli olsa da baz katman akıllı kontrat altyapısına yönelik yüksek talebi karşılamak için farklı birçok yaklaşım benimsenmiştir.
Merkeziyetsiz finans uygulamaları ve dijital varlık yönetimi için kullanışlı olan Tezos ve onun XTZ tokenı, bu sektörün önde gelenleri arasında yer alır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Tezos (XTZ) nedir?
Tezos, akıllı kontratları desteklemek ve çalıştırmak üzere inşa edilmiş bir blockchaindir. 2014 yılında tasarlanan Tezos’un ana ağı 2018 yılında faaliyete geçmiş ve Ethereum ağının rakibi olarak nispeten başarılı olmuştur.
Tezos; promosyon, hibe, stratejik ortaklıklar ve Tezos ekosistemine yönelik farkındalığı artıracak diğer etkinliklerden sorumlu olan İsviçreli birim Tezos Vakfı tarafından yönetilir.İlk olarak Arthur Breitman ve eşi Kathleen Breitman tarafından geliştirilen proje, Breitman’lar ve Tezos Vakfı başkanı Johann Gevers arasındaki fikir ayrılıkları nedeniyle gecikmeler yaşamıştır. Fakat sarsıntılı bir başlangıcın ardından Tezos, başarıyla kullanıma sunulmuş ve ayı piyasasında hayatta kalmayı başarmıştır.Tezos, Temmuz 2017’de bir İlk Coin Arzı (ICO) düzenleyerek 232 milyon USD toplamıştır. Tezos’un ICO’su bugüne kadarki en büyük ICO’lardan biridir.
Tezos (XTZ) nasıl çalışır?
Tezos, merkeziyetsiz uygulamalar (DApp’ler) geliştirme ve çalıştırmanın yanı sıra varlıkları takas etmek için de bir platform olarak blockchain rakiplerinin birçoğuna benzer şekilde çalışır. Tezos üzerindeki akıllı kontratlar, bu protokole özel olarak tasarlanan Michelson programlama dilinde yazılmıştır. Ağda işlem yapmak için gas kullanmanız gerekir ve bu gas de Tezos’un kripto parası XTZ olarak ödenen işlem ücretlerine çevrilir.Tezos bir Proof of Stake (PoS) blockchaindir. Teknik olarak, PoS’in bir türü olan Delegated Proof of Stake (DPoS)’i kullanır, fakat bu mutabakatın uygulanma şekli Tezos’a özeldir. 8.000 Tezos’un üzerinde tutan katılımcılar delege olabilir ve ağı “baking” (pişirmek) ve “endorsing” (onaylamak) yaparak çalıştırabilir. Baking, yeni bloklar yaratmak (en temelde, staking yerine başka bir kelime kullanılmıştır) ve endorsing de yaratılan bir bloğu onaylamak anlamına gelir. Bir token sahibi, 8.000 XTZ’ye sahip değilse ya da gerekli donanımı kurmak istemiyorsa, bu görevleri başkasına delege edebilir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Tezos (XTZ) neden önemlidir?
Tezos, blockchain dünyasındaki diğer akıllı kontrat platformlarından birkaç önemli farka sahiptir.Tezos, kendini değiştirebilme (self amendment) özelliğine sahiptir, böylece iki farklı blockchaine çatallanma zorunluluğu olmadan ağ yükseltmelerinin yapılmasına imkan tanır. Bitcoin’in ünlü sert çatallanması Bitcoin Cash’te neler olduğunu hatırlıyor musunuz? Tezos, işte bu senaryoların önüne geçmeyi amaçlar.Kendini değiştirme sayesinde Tezos, sürekli güncellenen düzenlemelere ve teknolojik yeniliklere kendini kolayca adapte edebilir. Ethereum 2.0, Ethereum için büyük bir adım olsa da en temelde yeni ve ayrı bir blockchainin yaratılmasını gerektirir. Bunun aksine Tezos, değişiklikler yapabilir ve herhangi bir aksama olmadan çalışmaya devam edebilir.
Tezos (XTZ) yönetişimi
Tezos’taki değişiklikler zincir üstü bir yönetişim modeliyle gerçekleştirilir. Blockchaindeki değişiklikler, delegeler tarafından kod güncellemeleriyle aktarılır. Daha sonra paydaşlar, bu değişiklikleri onayladıklarına ya da reddettiklerine yönelik oy kullanır.
Bu zincir üstü yönetişim modeli sayesinde, istenildiği an radikal değişiklikler yapılabilir – blockchain için önerilen değişikliklerin delegeler tarafından onaylanması durumunda. Bunlar, işlem ücretlerinin ve baking sürecinin değiştirilmesi gibi sistem değişikliklerini ya da diğer herhangi bir şeyi kapsayabilir. Aynı zamanda bu model, yapılacak değişiklikleri ve sistemi daha iyi hale getirecek yeni kuralları tartışan canlı bir topluluğun yaratılmasına da neden olur.Örneğin Kasım 2020’de Tezos, gas tüketimini yaklaşık %75 düşüren Delphi güncellemesinden geçmiştir. Böylesi bir yükseltme, Tezos blockchainindeki DeFi gelişimi için çok önemli olabilir ve zincir üstü yönetişimin yenilikleri benimseme konusunda ne kadar hızlı olduğuna da gösterir.➟ Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance’ten Bitcoin (BTC) satın alabilirsiniz!
Tezos (XTZ) kullanım alanları
Diğer blockchain ağları gibi Tezos da finansal işlemleri güvene minimum ihtiyaçla doğrulamanın hızlı bir yoludur.
Kasım 2019’da Gendarmerie’nin siber suçlar bölümü (C3N), adli harcamalarının doğrulanması için Tezos’u kullanan ilk devlet kurumu olmuştur.
Tezos; gayrimenkul, sanat eseri ve mücevherat gibi likit olmayan varlıkların mülkiyetinin transfer edilmesi için de kullanılabilir. Örneğin MountX adlı bir şirket, Meksika’daki gayrimenkullerin tokenlaştırılması için Tezos’tan faydalanmaktadır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Tezos (XTZ) nasıl saklanır?
XTZ token (diğer adıyla Tez ya da Tezzie token), Trust Wallet gibi yazılım cüzdanları da dahil olmak üzere tanınmış birçok cüzdanda tutulabilir.Ayrıca XTZ’yi üçüncü taraf yazılımlar aracılığıyla Ledger ve Trezor donanım cüzdanlarında da tutabilirsiniz. XTZ tokenlarınızı stake etmek isterseniz, Binance Earn’deki Kilitli Staking ürününü kullanabilirsiniz.
Son düşünceler
Tezos, Ethereum’la aynı seviyede ağ hareketliliğine ve DApp geliştirilme sayısına sahip olmasa da bunun nedeni blockchainin başarısız olması değildir.
Yükseltmelerin yapılmasına ve oylama sürecine yönelik benzersiz yaklaşımı Tezos’u bazı rakiplerine kıyasla daha çevik bir platform haline getirir ve bu da uzun vadede büyük bir avantaj sunabilir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Kullanıma sunulma aşamasında çalkantılar yaşayan Tezos, çeşitli kullanım alanlarına sahiptir ve hem devletten hem de sektörden kullanıcıların ilgisini çekebilir.