Kısa Özet
Binance Smart Chain (BSC), Go Ethereum (Geth) protokolünün bir sert çatallanması olması nedeniyle Ethereum blockchaini ile birçok benzerliğe sahiptir. Fakat BSC geliştiricileri bazı önemli alanlarda kayda değer değişiklikler yapmıştır. En büyük değişiklik, daha ucuz ve hızlı işlemlere imkan tanıyan BSC’nin mutabakat mekanizmasıdır.
Giriş
Binance Smart Chain (BSC) ve Ethereum ilk bakışta çok benzer gözükebilir. BSC üzerinde geliştirilen DApp ve tokenlar Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile uyumludur. Herkese açık cüzdan adreslerinin iki blockchainde de aynı olduğunu fark etmiş olabilirsiniz. Her iki ağda da faaliyet gösteren çapraz zincir projeler bile vardır. Bunlarla birlikte, iki zincir arasında dikkate değer bazı farklar da bulunur. Hangi zinciri kullanacağınızdan emin değilseniz, farkları bilmek ve anlamak işinize yarayabilir.
Blockchain trafiği ve DApp ekosistemi
Haziran 2021 itibarıyla Ethereum blockchain üzerinde 2.800’den fazla DApp’e ev sahipliği yaparken, bu rakam BSC‘de yaklaşık 810’dur. Aradaki fark dikkate değerdir, fakat BSC’nin henüz çok genç olduğu düşünüldüğünde güçlü ve büyümekte bir ekosistem olduğu görülebilir.
Aktif adresler de dikkate alınması gereken önemli bir zincir üstü ölçüttür. Daha yeni bir blockchain olmasına rağmen, BSC 7 Haziran 2021’de 2.105.367 adresle bir rekor kırmıştır. Bu rakam, Ethereum’un 9 Mayıs 2021’deki 799.580 adreslik rekorunun iki katından fazladır.
Peki, BSC’nin aniden bu kadar fazla büyümesinin arkasındaki neden ne olabilir? BSC’nin hızlı onaylanma süreleri ve düşük ücretlerinin bu büyümeye büyük bir katkısı vardır. BSC’nin büyümesinde, NFT’lerin popülerliğinin artmasının ve Trust Wallet ve MetaMask gibi popüler kripto cüzdanlarıyla uyumlu olmasının da etkisi söz konusu olabilir.
Günlük işlemlere bakarsak, iki zincir arasında daha da büyük bir fark vardır. BSC’de kullanıcıların fonlarını taşıması ve akıllı sözleşmelerle etkileşim kurması daha hızlı ve düşük maliyetlidir. Aşağıda, BSC’nin 12 milyonluk günlük işlem sayısı rekorunu ve 4 milyonun üzerindeki güncel durumunu görebilirsiniz.
Diğer yandan, Ethereum’un günlük işlem sayısı hiçbir zaman 1,75 milyonun üzerine çıkmamıştır. Fonlarını sık sık hareket ettirmesi gereken kullanıcılar için BSC daha popüler bir seçenek gibi gözükmektedir. Günlük işlemler, aktif adresler bağlamında da değerlendirilmelidir. Bu makalenin yazıldığı tarih itibarıyla BSC’nin kullanıcı sayısı daha yüksektir ve bu kullanıcıların ortalama işlem sayısı da daha fazladır.
Ethereum ve BSC’de en fazla kullanılan DeFi Dapp’leri
Merkeziyetsiz finans söz konusu olduğunda, blockchainlerin uyumluluğu nedeniyle hem BSC hem de Ethereum’da bulunan çok sayıda DApp vardır. Geliştiriciler uygulamalarını Ethereum’dan BSC’ye kolayca taşıyabilir ve yeni BSC projeleri çoğu zaman Ethereum’dan açık kaynaklı bir kodu farklı bir isimle kullanır. DAppRadar’a göre Ethereum üzerindeki DApp’ler arasında kullanıcı sayısı bazında ilk beşte yer alanlara bir göz atalım.
Burada iki DeFi Otomatik Piyasa Yapıcı (UniSwap ve SushiSwap), bir kripto oyunu (Axie Infinity) ve eşler arası bir pazar yeri (OpenSea) olduğunu görebilirsiniz. BSC’nin ilk beşine bakarsanız da birçok benzerlikle karşılaşırsınız.
PancakeSwap, Uniswap’tan bir sert çatallanma ile yaratılmıştır. Autofarm ve Pancake Bunny yield farm‘lardır. Bu, Ethereum’un ilk beşinde görmediğimiz bir kategoridir. Biswap ve Apeswap ise Otomatik Piyasa Yapıcılardır (AMA). BSC üzerinde işlem ücretleri daha düşük ve işlemler çok daha hızlı olduğu için yield farm’lar Binance Smart Chain’de daha verimli olma eğilimindedir. Bu etmenler, AMA’ları BSC kullanıcıları için popüler bir seçenek haline getirir.
Kripto oyunları söz konusu olduğunda, Ethereum gerçekten de en popüler oyunların ev sahibidir. BSC üzerinde de CryptoKitties ve Axie Infinity’ye benzer oyunlar olsa da bunlar Ethereum üzerindeki klasik oyunlar kadar büyük kitlelere ulaşmayı başaramamıştır.
Ağlar arasında transferler
Cüzdanınıza daha önce BEP-20 ya da ERC-20 yatırdıysanız, Ethereum ve BSC cüzdan adreslerinin aynı olduğunu fark etmişsinizdir. Dolayısıyla da bir borsadan tokenlarınızı çekerken yanlış ağı seçerseniz, bu tokenları diğer blockchainden kolayca geri alabilirsiniz.
ERC-20 tokenları yanlışlıkla BSC’ye çektiyseniz, bu tokenları karşılık gelen BSC adresinde bulabilirsiniz. Tokenları BSC’den Ethereum’a yanlışlıkla gönderdiyseniz de aynı işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Her iki durumda da neyse ki fonlarınızı kalıcı olarak kaybetmemiş olursunuz. Daha ayrıntılı bir rehber için Binance’te Yanlış Ağa Transfer Edilen Kriptolar Nasıl Kurtarılır? makalemizi okuyabilirsiniz.
İşlem ücretleri
Hem BSC hem de Ethereum, işlem ücretleri için işlemin karmaşıklığını ölçen bir gas modeli kullanır. BSC kullanıcıları, ağ talebine bağlı olarak bir gas ücreti belirleyebilir ve madenciler de daha yüksek gas fiyatına sahip işlemlere öncelik verir. Fakat Ethereum’un Londra sert çatallanması yüksek işlem ücretlerine yönelik ihtiyacı muhtemelen ortadan kaldıracak bazı yeni düzenlemeler getirmektedir.
Ethereum güncellemesi, blok başına bir taban ücretin uygulandığı yeni bir fiyatlandırma mekanizması yaratmaktadır. Taban ücret, işlemlere yönelik talebe bağlı olarak değişmektedir. Böylece kullanıcılar gas fiyatını kendileri belirlemek zorunda kalmayacaktır.
Geçmişe baktığımızda, Ethereum’daki gas ücretleri BSC’ye kıyasla çok daha yüksektir. En yüksek ortalama, 68,72 USD ile Mayıs 2021’de görülmüştür. Bu trend değişmeye başlamış olsa da Ethereum hala daha pahalıdır.
Resmi daha görebilmek için Etherscan’den Ethereum ortalama gas masraflarına bir göz atalım. Üstteki üç rakam, Ethereum’un güncel gas fiyatlarını göstermektedir. Hem BSC hem de Ethereum için bir gwei, 0,000000001 BNB ve ETH’ye denk gelir. Daha düşük bir fiyattan ödeme yaparsanız, işleminizin gerçekleşmesi çok daha uzun sürecektir.
Bir ERC-20 tokenın başka bir cüzdana gönderilmesi gibi basit bir işlem için bu makalenin yazıldığı tarih itibarıyla ortalama fiyat 2,46 USD’dir. Bu tutar, birden fazla işlem içeren bir Uniswap likidite havuzu kullanıldığında 7,58 USD’ye yükselmektedir.
Aşağıda, Ethereum gas takipçisinde ERC-20 transferine denk bir işlemin BSC’de yalnızca 0,03 USD işlem ücretiyle gerçekleştiğini görebilirsiniz. BSC bu tutarı işlem tarafından kullanılan gas’i (21.000) gas fiyatı olan 5 gwei ile çarparak hesaplamıştır.
İşlem süresi
Blockchainlerdeki ortalama işlem sürelerini ölçmek biraz zor olabilir. Bir işlem, madencilerin bu işlemin içinde bulunduğu bloku onaylamasıyla teknik olarak tamamlansa da diğer unsurlar da bekleme sürenizi etkileyebilir:
- İşlem ücretinizi yeteri kadar yüksek belirlemediyseniz, madenciler işleminizi geciktirebilir, hatta bir bloka dahil bile etmeyebilir.
- Blockchainle daha karmaşık etkileşimler kurmak birden fazla işlem gerektirir. Bir likidite havuzuna likidite eklemek buna örnek olarak verilebilir.
- Çoğu hizmet, bir işlemi ancak belirli bir sayıda blok onaylandıktan sonra geçerli olarak kabul edecektir. Bu ekstra onaylamalar, blokun ağ tarafından reddedilmesi durumunda satıcı ve hizmet sağlayıcıların ödemelerinin iptal edilmesi riskini azaltır.
Ethereum için yukarıdaki gas istatistiklerine bakarsak, işlem sürelerinin 30 saniye ila 16 dakika arasında değiştiğini görürüz. Bu rakamlar başarılı işlemleri dikkate alır, fakat ekstra onaylama gerekliliklerini dikkate almaz.
Örneğin Binance hesabınıza ETH (ERC-20) yatırırsanız, 12 ağ onayını beklemeniz gerekir. Aşağıdaki grafikten de görebileceğiniz gibi her bir blokun yaklaşık 13 saniyede kazıldığı düşünüldüğünde, spot cüzdanınıza ETH yatırırken ekstradan 156 saniye daha beklemeniz gerekecektir.
BSC’de ise ortalama blok süresi 3 saniyedir. Bunu Ethereum’un 13 saniyesiyle kıyasladığımızda hızda yaklaşık 4,3 misli bir iyileşme görürüz.
Mutabakat mekanizması
Ethereum’un Proof of Work (PoW) mutabakat mekanizması Bitcoin’inkine benzer, fakat BSC’nin Proof of Staked Authority (PoSA) mekanizmasından çok farklıdır. Fakat bu fark yakında ortadan kalkacaktır. Ağ, Ethereum 2.0 ile Proof of Stake (PoS) mekanizmasını kullanmaya başlayacaktır.
BSC’nin PoSA’sı, Proof of Authority (PoA) ve Delegated Proof of Stake‘ten (DPoS) öğeleri bir araya getirir. 21 doğrulayıcı sırayla bloklar üretir ve bunun karşılığında ödül olarak BNB işlem ücretlerini alır. Bir doğrulayıcı olmak, bir node çalıştırmayı ve seçilmiş bir aday olmak için en az 10.000 BNB stake etmeyi gerektirir.
Delegatörler olarak bilinen diğer kullanıcılar ise bir seçilmiş adayın ardında BNB stake eder. Stake edilen miktara göre ilk 21 seçilmiş aday daha sonra sırayla blokları işler. Tüm bu süreç 24 saatte bir baştan başlar. Delegatörler de doğrulayıcıların kazandığı ödüllerden bir pay alır.
Ethereum’un PoW’u ise çok daha farklı bir sistemdir. Topluluğun onaylayıcıları seçmesi yerine, hesaplamaya dayalı bir bulmacayı çözmeye yönelik bir yarış söz konusudur. Herkes katılım sağlayabilir, fakat özel bir madencilik ekipmanı almanız ya da kiralamanız gerekir. Elinizdeki hesaplama gücü ne kadar yüksekse, bulmacayı diğerlerinden önce çözme ve bir bloku doğrulama ihtimaliniz de o kadar yüksek olur. Başarılı madenciler ödül olarak işlem ücretlerini ve ETH ödülü alır.
PoW, mutabakat sağlamanın ve ağ güvenliğini garanti altına almanın etkili bir yolu olsa da geliştiriciler başka mekanizmalar kullanmayı da denemiştir. Amaçları, güvenlikten ödün vermeden daha verimli ve çevre dostu alternatifler bulmaktır.
Bu nedenlerden dolayı Ethereum ağı Proof of Stake‘e geçiş yapacaktır. Doğrulayıcılar, blok üretme şansı için ETH stake edecektir. Diğer doğrulayıcılar bloku “tasdik edecek” ve blokun doğru olup olmadığını kontrol edecektir. Bir kişi sahte işlemler içeren bir blok üretirse, stake ettiği tüm coinleri kaybetme riskiyle karşı karşıya kalır. Bunun ardından, doğrulayıcılar başarılı bloklar ve onaylama işlemleri karşılığında ödüller alır. Yüksek miktarlarda ETH’nin doğrudan yatırılması ve stake edilmesi durumunda, kötü niyetli doğrulayıcılar fonlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalır.
Son Söz
Binance Smart Chain ve Ethereum arasında birçok benzerlik olduğu açıktır. Ethereum kullanıcılarının bu kadar kolay bir şekilde geçiş yapmasının ve BSC ile denemelere başlamasının nedeni de kısmen budur. Fakat bu benzerliklerle birlikte, BSC performansı ve verimi artırmak amacıyla ilginç değişiklikler yapmıştır. Proof of Staked Authority (PoSA) mutabakat mekanizması, kullanıcıların daha da ucuz ve hızlı blockchain işlemleri yapmasını mümkün kılmıştır.
