Kısa Özet
Günümüzün koşullarını dikkate aldığımızda geleceğin çok zincirli olacağını varsayabiliriz. Tek bir blockchainin tam hakimiyet kazanması yerine her biri kendine has özelliklere, güven varsayımlarına, performansa ve güvenliğe sahip birbiriyle bağlantılı birçok ağın olması daha muhtemel gözüküyor.
Polygon, Ethereum ile uyumlu ölçeklendirme çözümleri üretmek için bir çerçeve sunarak bu geleceği daha yakına taşımayı amaçlıyor. Projenin Proof of Stake yan zinciri, Bitcoin ve kripto para topluluğunun ilgisini çekiyor. Haydi, Polygon’u daha yakından inceleyelim.
Giriş
Uzun süredir beklenen Ethereum ölçeklendirme yol haritası sonunda hayata geçmeye başlıyor ve Polygon projesi de bu çalışmalarda yer alıyor.
Cosmos‘u ve bu protokolü uygulamaya koyan farklı blockchainler arasında mesajların iletilebileceği Blockchainler Arası İletişim Protokolü (IBC) aracılığıyla “blockchainlerin interneti” vizyonunu duymuş olabilirsiniz.
Polygon da benzer bir vizyona sahiptir, fakat bu kavramı Ethereum ekosistemine özel bir şekilde uyarlamıştır. Ana fikir, geliştiricilerin Ethereum’la uyumlu ölçeklendirme çözümlerini hatta bağımsız blockchainleri kolayca kullanıma sunabilmesidir.
Proje ilk olarak Matic Network olarak başlamış, fakat kapsamın tek bir Katman 2 (L2) çözümünden ağların ağına genişlemesiyle Polygon olarak tekrar markalanmıştır.
Polygon (MATIC) Nedir?
Polygon, Ethereum’la uyumlu blockchain ağları yaratmak ve ölçeklendirme çözümleri üretmek için bir çerçevedir. Polygon, tek bir çözümden ziyade bir protokoldür. Ekosistemin sunduğu başlıca öğelerden birinin geliştiricilerin Ethereum’la uyumlu bu ağları yaratmasına imkan tanıyan Polygon SDK olmasının nedeni de budur.
Yine de Polygon Network’ü bir Proof of Stake (PoS) yan zincir ve Polygon ekosisteminde hayata geçen ilk ürünlerden biri olarak duymuş olabilirsiniz. Bir yan zincir, esasen başka bir blockchaine bağlı paralel bir zincirdir.
Yan zincirler çeşitli avantajlar sunabilir – bunların başında da artan işlem hacmi ve düşük ücretler gelir. Polygon Network’ü daha önce kullandıysanız, bu ağın Ethereum’a kıyasla son derece hızlı ve çok düşük masraflı olduğunu biliyorsunuzdur. Yine de bu performansı yakalamak için bazı konularda ödün verilmesi gereklidir. Bu konudan ileride daha ayrıntılı bir şekilde bahsedeceğiz.
Polygon Ethereum Sanal Makinesini (EVM) desteklediği için, mevcut uygulamalar buraya oldukça kolay bir şekilde taşınabilir. Bu da kullanıcılara daha önce bahsettiğimiz yüksek hacim ve düşük ücret avantajlarının yanı sıra Ethereum’a benzer bir deneyim sunabilir.
Peki, bir kullanıcı olarak Polygon’da ne yapabilirsiniz? Şaşırtıcı olmayan bir şekilde Ethereum’da yaptıklarınıza benzer şeyler yapabilir, fakat bunları çok daha ucuza ve hızlı bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Aave, 1inch, Curve ve Sushi gibi en popüler DeFi uygulamalarından bazıları bu ağ üzerinde halihazırda kullanıma sunulmuştur. Fakat QuickSwap ve Slingshot gibi başka bir yerde bulunmayan, ağa özgü bazı uygulamalar da vardır.
Polygon, kurucularının liderliğinde geliştirilmiştir: Jaynti Kanani, Sandeep Nailwal, Anurag Arjun ve Mihailo Bjelic.
Polygon nasıl çalışır?
Polygon çerçevesi Ethereum’la uyumlu başlıca iki tür ağı destekler: güvenli zincirler ve bağımsız zincirler. Güvenli zincire örnek olarak bir rollup, bağımsız zincire örnek olarak ise bir yan zincir verilebilir.
Güvenli zincirler, bağlı oldukları zincirlerin altyapısından faydalanır. Bu sayede, kendi güvenlik modellerini geliştirmeleri gerekmez. Bunun aksine, bağımsız zincirler ise kendi güvenliklerini sağlamak zorundadır. Bu da güvenli zincirlerin daha yüksek bir seviyede güvenlik sunabildiği, bağımsız zincirlerin ise belirli ihtiyaçlara yönelik daha fazla esneklik sunduğu anlamına gelir.
Polygon Network bunlardan hangisine girer? Polygon yan zinciri kendi doğrulayıcı grubu (doğrulayıcı havuzu) tarafından güvene alınır ve zaman zaman Ethereum’a denetim noktaları göndermesi gereklidir. Bu nedenle de bazı kişiler yan zincirlerin “saf” bir Katman 2 çözümü olmadığını düşünür. Bu ağlar Ethereum’un güvenliğinden faydalanmak yerine kendi güvenliklerini kendileri sağlamalıdır. Bu önemli bir ayrım olabilir ve ileride rollup’lardan bahsederken bu konudan biraz daha ayrıntılı bir şekilde bahsedeceğiz.
Polygon platformu gelecekte sıfır bilgi (zk) rollup’ları, optimistik rollup’lar ve Validum zincirleri gibi farklı ölçeklendirme çözümlerini desteklemeyi amaçlamaktadır. Daha fazla ölçeklendirme çözümünün kullanıma sunulmasıyla geliştiriciler de inovatif uygulamalar, çözümler ve ürünler geliştirmek için daha fazla araca sahip olacaktır. Ayrıca, bunların tamamının mevcut Ethereum araçlarıyla ve Metamask gibi cüzdanlarla uyumlu olmasını da bekleyebiliriz.
MATIC kullanım alanları
Tekrar markalandırmaya rağmen MATIC tokenın ismi değişmemiştir. Bu token, ağda gas ücretini ödemek ve yönetişime katılmak için kullanılır. MATIC tokenlarınızı stake etmek isterseniz, Binance Earn ya da Polygon ekibi tarafından oluşturulan Matic Web Wallet üzerinden bunu yapabilirsiniz.
Polygon Köprüsü
Polygon Köprüsü, fonlarınızı başka bir blockchain ağından Polygon yan zincirine taşımanın en kolay yoludur. Köprü işlemi ana ağ üzerinde olduğu için, ana ağ işlem ücretlerini ödemeniz gerektiğini belirtmek gerekir.
Fakat bu işlemin tamamlanmasının ardından Polygon’un sunduğu düşük ücretlerin ve hızlı işlemlerin keyfini çıkarabilirsiniz. Bunun dışında, bazı merkezi borsalar (CEX) da Polygon Network’e doğrudan çekim yapmanıza imkan tanır.
Yan zincirler ve rollup’ların farkı
Genel olarak, yan zincirlerin rollup’lara benzer şekilde bir Katman 2 çözümü olarak adlandırılıp adlandırılamayacağı konusunda fikir birliği yoktur. Çoklu zincir dünyasını keşfetmek ve farklı kar-zarar dengelerini değerlendirmek istiyorsanız bu farkı anlamanız önemlidir.
Bunların her biri farklı güven varsayımlarına, güvenliğe, performansa, kullanıcı ve geliştirici deneyimine sahiptir. Rollup’lar, güvenli zincirler olarak en umut vaat eden Katman 2 ölçeklendirme çözümleridir, çünkü güvenliklerinin büyük bir bölümünü Ethereum’dan alırlar.
Fakat aynı şey Polygon yan zinciri gibi diğer çözümler için geçerli değildir. Bu durum yan zincirlerin güvenli olmadığı anlamına gelmez, fakat kötü niyetli kişiler iş birliği içine girerse ağın kontrolünü ele geçirebilir (en azından teoride). Böyle bir niyetin varlığına yönelik en ufak bir gösterge bile olmasa da bu ihtimali de dile getirmek gerekir. Bir yan zincir kullanmak, ağ doğrulayıcılarının yanı sıra iki zincir arasındaki köprü açısından da bir güven öğesi içerir.
Diğer kar zarar dengelerini dikkate almak da gerekebilir. ETH ana ağını kullandığınızda daha yüksek işlem ücretleri ödersiniz ve işlemler daha yavaş gerçekleşir, fakat en güçlü güvenlik garantilerinden faydalanabilirsiniz ve herhangi bir tarafa yönelik duymanız gereken güven de en düşük seviyede olur.
Bir rollup kullanırsanız daha az ücret ödersiniz, benzer bir güvenliğe ve daha hızlı işlem sürelerine sahip olursunuz. Bir yan zincir kullandığınızda ise bir rollup için ödeyeceğinizden bile çok daha düşük bir tutar ödersiniz, fakat güvenlikten ödün vermiş olursunuz.
Bu durumda hangisi daha iyidir? Bu sorunun basit bir yanıtı yoktur. Bunların hepsi, belirli kullanım alanları için iyi olabilir ve son derece kullanışlı bir ekosistem yaratacak şekilde birbirlerinin eksiklerini tamamlayabilir.
Örneğin, bir sosyal medya itibar sistemi son derece yüksek bir işlem hacmine ve ultra düşük ücretlere sahip olmalıdır, fakat hayati bir altyapı olmadığı için güvenlik garantilerinin en yüksek seviyede olması gerekmez. Bu durumda daha yüksek performans için güvenlikten ödün verilebilir.
Diğer yandan, bir devletin hazinesini blockchain üzerinde saklamak mümkün olan en yüksek seviyede güvenliği gerektirir ve özellikle de işlemlerin çok hızlı olmasına gerek yoksa bunun için daha fazla ödeme yapmaya değer.
Geliştiriciler ve proje ekipleri, her bir yapı taşının büyük resimde nasıl konumlandırılabileceği üzerine sürekli olarak araştırmalar ve deneyler yapmaktadır. Ölçeklenebilirliği göz önüne almak gerekir, çünkü farklı sektörlerdeki farklı birçok kullanım alanı için ölçeklendirme çözümleri olabilir.
Son Söz
Polygon, Ethereum ile uyumlu blockchain ölçeklendirme çözümleri üretmeye yönelik bir çerçevedir. Polygon Network; hızlı, düşük masraflı işlemleri ve EVM ile uyumlu olması sayesinde yüksek seviyede benimsenme yakalamış bir Proof of Stake (PoS) yan zinciridir.
Polygon gelecekte Ethereum için daha canlı ve birbiriyle bağlantılı bir Katman 2 ekosistem yaratmayı sağlayacak zk rollup’lar, optimistik rollup’lar ve bağımsız blockchainler gibi daha fazla ölçeklenebilirlik çözümü sunmayı hedeflemektedir.
