Kısa Özet
İç içe faaliyet gösteren borsa, başka bir borsada bulunan hesabı üzerinden müşterilerine kripto alım satım hizmetleri sunar. Alım satım işlemlerini doğrudan kendisi sunmaz. Bunun yerine, kullanıcılar ile diğer hizmet sağlayıcılar arasında bir köprü vazifesi görür. İç içe faaliyet gösterme, uluslararası transferler gibi belirli bir bankanın sunamadığı hizmetleri sunmak amacıyla geleneksel bankacılıkta yaygın olarak kullanılır.
Kripto sektörüne gelince, iç içe faaliyet gösteren borsalarda KYC ve AML süreçleri son derece gevşektir veya hiç yoktur. Uyumluluk konusundaki bu eksiklik çoğunlukla siber suçlular tarafından istismar edilir. İç içe faaliyet gösteren borsalar kara para aklanmasına, dolandırıcılık faaliyeti gösterenlere ve fidye yazılım ödemelerine aracılık ederler.
İç içe faaliyet gösteren bir borsada alım satım işlemi gerçekleştirirken, varlıklarınızın emaneti konusunda söz konusu borsaya güvenmiş olursunuz. Bu tür borsalar uyumluluk sahibi merkezi veya merkeziyetsiz borsalara nazaran daha az güvenlik ve daha az garanti sunarlar. Yaptırım uygulamış iç içe faaliyet gösteren borsalarla olan ilişkilerinizde yasal sorunlarla da karşı karşıya kalabilirsiniz.
Bir borsa kullanıyorsanız, kullandığınız borsanın uygun bir KYC ve AML kontrolü mekanizmasına sahip olduğundan emin olun. Bu kontrollerin gerçekleştirilmesi genellikle günler alır. Bir borsa, limit olmaksızın neredeyse anında işlem yapmanıza olanak sağlıyorsa, bu borsayı derinlemesine araştırmanız gerekir. Meşru çerçevede faaliyet göstermekte olan bir borsa, alım satım işlemlerinin nasıl yapıldığını gizlemez. Böylece, fonlarınızın kaynağını blockchain gezgininde kolayca görüntüleyebilirsiniz.
Giriş
Kripto satın alırken ve satarken, güvenilir bir web sitesi kullanmak hayati öneme sahiptir. Ancak, güvenliğinizi sağlamayı sürdürmesi için, borsanın KYC ve AML kontrollerini tamamlarken sabırlı olmanız gerekir. Bu nedenle, bazı kullanıcılar son derece az giriş kontrolüne sahip veya hiçbir giriş kontrolüne sahip olmayan, anında alım satım işlemi yapılmasını mümkün kılan borsaları kullanmayı tercih ederler.
Bunlardan bazıları meşru olarak faaliyet gösteren merkeziyetsiz borsalar olsa da, diğerleri çalıntı veya aklanmış fonlarla işlem yaptıran, iç içe faaliyet gösteren borsalar da olabilmektedir. İç içe faaliyet gösteren bir borsada, fonlarınız hiçbir zaman güvende olmaz. Kriptolarınızı güvende kalmaya devam ettiğinden emin olmak için, iç içe faaliyet gösteren borsaların ne olduğunu, nasıl faaliyet gösterdiğini ve bunları nasıl tanıyabileceğinizi anlamak son derece önemlidir.
İç içe faaliyet nedir?
İç içe faaliyet gösterme, finansal hizmetler sunan bir sağlayıcının, hizmetlerini kullanmak üzere finansal hizmet sunan bir başka kuruluş üzerinde hesap açması durumunda meydana gelir. Hesap sahibi, iç içe faaliyet gösteren bir hesap aracılığıyla müşterilerine hizmet sunarak bir köprü vazifesi görür. Bunun birkaç nedeni olabilir. Örneğin, bir ülkede faaliyet gösteren bir banka, farklı bir ülkede faaliyet gösteren bir bankaya bankacılık hizmetleri ile ekosistemini sağlayabilir. Buna muhabir bankacılık adı verilir.
Bir müşterinin, Avustralya’daki bir banka hesabına para transfer etmek istediğini düşünelim. Söz konusu müşterinin bankası bu işlemi gerçekleştiremeyebilir. Ancak, müşterinin bankası, fonları kendi adlarına transfer etmesi için bir muhabir banka kullanabilir. Müşterinin bankası, muhabir banka üzerinde bulunan iç içe faaliyet gösteren hesabı aracılığıyla transfer talebini gerçekleştirecektir. Muhabir banka, birlikte çalıştıkları banka konusunda dikkatli davranmak ve kapsamlı inceleme gerçekleştirmek zorundadır. Muhabir banka, esasen tanımadığı müşterilere hizmet sunar. Bu nedenle, iç içe faaliyet gösteren hesabın sahibine güvenmeleri gerekir.
İç içe faaliyet gösteren kripto para borsası nedir?
İç içe faaliyet gösteren kripto para borsası nispeten basit bir mantıkla çalışır. Bir kurum veya gerçek kişi, düzenlemeye tabi olan bir borsa üzerinde bir hesap oluşturur. Ardından, iç içe faaliyet gösteren hesapları vasıtasıyla üçüncü taraflara alım-satım hizmetleri sunmak amacıyla bu hesapları kullanırlar. İç içe faaliyet gösteren bu borsalar, kimi zaman anında alım satım yapan borsalar olarak da bilinirler ve sık sık farklı borsalar üzerinde birden çok hesaba da sahip olurlar.
Bu borsalardan bazıları tanımlayıcı belgeler talep edebilir ancak diğerleri ya yetersiz sayıda belge talep eder ya da hiç etmez. Bu nedenle bu tür borsalar dolandırıcılar, sahtekarlar ve fidye avcıları arasında popüler bir tercih haline gelirler. İç içe faaliyet gösteren borsaların bazıları, kişilerin bizzat yüz yüze nakit parayla kripto almasını veya satmasını bile mümkün kılarlar.
İç içe faaliyet göstermenin tehlikeleri nelerdir?
Geleneksel finans söz konusu olduğunda en büyük problemlerden biri kara para aklama riskidir. Muhabir banka yalnızca doğrudan bağlı olan muhatap banka ile işlem yaptığından, tam olarak kiminle işlem yaptıklarından emin olamaz. İşte bu nedenle, iç içe faaliyet gösterme durumunda muhatap banka konusunda kapsamlı bir incelemenin yapılması gereklidir. Şahıslar ve hatta ülkenin tamamı kara listeye alınabilir ve kendilerine yaptırım uygulanabilir. Bağlı olan bankanın bunlara uygun davranmaması durumunda, muhatap banka kendisini yaptırımları ihlal etme veya kara para aklanmasına yardımcı olma gibi yasa dışı faaliyetleri desteklerken bulabilir.
Kripto para sektörü hala oturaklı düzenlemeler geliştirmekle meşgul olduğundan dolayı iç içe faaliyet gösteren borsaların dikkat çekmemesi daha olasıdır. İç içe faaliyet gösteren bir borsa, kolayca tanınmadan büyük bir borsa üzerinde bir hesap açabilir.
İç içe faaliyet gösteren kripto para borsalarında ne gibi tehlikeler bulunur?
İç içe faaliyet gösteren bir kripto para borsası kullanmak sadece merkezi borsalara zarar vermekle kalmaz. Hem siz hem de fonlarınız birçok nedenden dolayı tehlikede olursunuz:
1. Düzenlemeye tabi borsalara kıyasla, yatırma işlemlerinizin güvenliği konusunda daha az garanti sunulur.
2. Suç ve terör finansmanı yapan yasa dışı faaliyetleri destekliyor olabilirsiniz.
3. Düzenleyici makamlar söz konusu borsayı kapatabilir. Bu durumda hem kriptolarınızı hem de diğer fonlarınızı kaybedersiniz.
4. Yasa dışı faaliyetlere karışmış bir borsa ile bilinçli olarak çalışmanız durumunda, yasal merciler tarafından uygulanacak yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Tüm bunlardan kaçınmanın en iyi yolu, iç içe faaliyet gösteren borsaları kullanmamaktır. Her zaman kolayca ayırt edilmediklerinden, bu tür borsaları fark etmek zor olabilir. Kendinizi korumanın en iyi yolu, bu konuda sunduğumuz ipuçlarından yararlanmaktır.
İç içe faaliyet gösteren borsa ile merkeziyetsiz borsa arasındaki fark nedir?
İlk bakışta, iç içe faaliyet gösteren borsa ile merkeziyetsiz borsa benzer görünebilir. Merkeziyetsiz borsalar KYC işlemini gerekli kılmazlar. İç içe faaliyet gösteren borsalar da gevşek bir KYC sürecine sahip olabilir veya böyle bir sürece hiç sahip olmayabilir. Ancak, alım satım işlemlerini ele alma biçimleri farklıdır. Merkeziyetsiz bir borsa, alıcıları doğrudan satıcılar ile bağlar veya likidite havuzlarını kullanır. Borsa, alınan ve satılan hiçbir kripto parayı emanet olarak almaz. Bunun yerine süreç, akıllı sözleşmeler tarafından yürütülür. Ancak, iç içe faaliyet gösteren bir borsa kriptolarınızı doğrudan emanet olarak alır ve diğer borsanın hizmetlerini kullanır.
İç içe faaliyet gösteren Suex borsası vakası
Gerçek dünyadan bir örneği inceleyerek devam edelim. 21 Eylül 2021 tarihinde Yabancı Varlık Kontrol Ofisi (OFAC), Çek Cumhuriyeti’nde kurulmuş olup Rusya dışında faaliyet gösteren Suex kripto para borsasına yaptırım uyguladı. Suex OTC, müşterilerine hizmet sağlamak için Binance ve diğer büyük kripto para borsalarını kullanan, iç içe faaliyet göstermekte olan bir kripto para borsası olarak hizmet sunmaktaydı. Suex, neredeyse hiç bir KYC süreci sunmamanın yanı sıra müşterilerine yüz yüze yapılan nakit hizmetleri bile sunuyordu.
Chainalysis yaptığı araştırmaya göre Suex, fidye yazılım saldırıları ile korsanlık faaliyetlerinden elde edilen büyük hacimli fonların aklanmasına yardımcı oldu. Binance proaktif davranarak Suex ile ilişkili birçok hesabı devre dışı bıraktı. OFAC ise, neredeyse 30 farklı Bitcoin, Tether ve Ethereum cüzdanını kara listeye aldı. Binance’in devre dışı bırakma faaliyetleri, Suex ile bağlantısı olduğu bildirilen kripto bankası Chatex’i de içerisine aldı. Bu işlemden sonra Chatex, OFAC tarafından uygulanan ilgili yaptırımlarla karşı karşıya kaldı. Suex ile işlem yapan herkes şu anda yasal risk altında ve OFAC kararının ardından Suex sitesi de kapatıldı.
İç içe faaliyet gösteren borsalar nasıl fark edilir?
İç içe faaliyet gösteren borsalar, iç içe faaliyet göstermekte olduklarını açıkça belli etmezler. Aşağıda belirtilen noktalar, iç içe faaliyet gösteren borsaları tanımak ve fonlarınızı güvende tutmak için iyi birer başlangıç sayılırlar:
1. Bu tür borsalar KYC veya AML kontrolleri gerçekleştirmezler veya son derece yetersiz gerekliliklere sahiptirler. Herhangi bir limit olmadan bir borsaya giriş yapabilmek büyük bir tehlike işaretidir.
2. Arayüz, işlemlerin gerçekleştiği bölümü açık bir biçimde göstermez.
3. Borsanın alım-satım işlemlerini bizzat gerçekleştirdiğine dair açık bir beyan bulunmaz. Meşru olarak faaliyet gösteren bir borsa, işlemlerin doğrudan kendi platformu üzerinde gerçekleştiğini, iç içe faaliyet gösteren bir hesap kapsamında gerçekleşmediğini belirtir.
4. Borsa, aralarından seçim yapabileceğiniz farklı kurları toplayarak sunar. Bu durum, borsanın birden çok borsada bulunan iç içe faaliyet gösteren hesapları kullanıyor olduğu anlamına gelir.
5. İç içe faaliyet göstermekte olan bir borsayı kullandığınızdan şüpheleniyorsanız, blockchain gezgini kullanarak blockchain üzerinde kriptonuzun izini sürmeye çalışın. Kriptolarınızın başka bir borsayla ilişkili bir cüzdandan geldiğini görebilirsiniz.
Son Söz
Binance gibi düzenlemelere tabi olan kripto para borsalarında Bitcoin, BNB ve diğer dijital para birimlerini alırken her zaman güvende olursunuz. İlk üyelik süreci biraz zaman alabilse de, usülünce uygulanan KYC ve AML prosedürleri güvende kalmanızı sağlayacaktır. Bir borsaya, aynı diğer finans kuruluşlarına yaklaştığınız gibi yaklaşmalı ve kullanmaya başlamadan önce kapsamlı bir araştırma yapmalısınız.
