Yeni Başlayanlar İçin Merkeziyetsiz Finans (DeFi) Rehberi

Merkeziyetsiz Finans (DeFi) Nedir?

Merkeziyetsiz Finans (ya da kısaca DeFi), blockchain ağları üzerine inşa edilmiş bir finansal uygulamalar ekosistemini ifade eder. Daha detayda Merkeziyetsiz Finans kavramı, herkesin kullanımına açık olan ve merkezi bir otorite olmadan faaliyet gösteren açık kaynaklı, izne dayalı olmayan ve şeffaf bir finansal hizmet ekosistemi yaratmayı amaçlayan akımı tanımlayabilir. Kullanıcılar varlıklarının tüm kontrolünü kendi ellerinde tutar ve ekosistemle eşler arası (P2P), merkeziyetsiz uygulamalar (dapp’ler) aracılığıyla etkileşim kurar.DeFi’ın asıl faydası finansal hizmetlere kolay erişimdir, özellikle de mevcut finansal sisteme erişimi olmayan kişiler için. DeFi’ın bir diğer potansiyel avantajı da üzerine inşa edildiği modüler altyapıdır. Blockchain üzerindeki birlikte çalışabilir DeFi uygulamalar tamamen yeni finansal piyasalar, ürünler ve hizmetler yaratma potansiyeline sahiptir.  Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.

Bu makalede DeFi’ın genel bir özetini sunacak, potansiyel uygulamalarından, vaatlerinden ve sınırlamalarından bahsedeceğiz.

DeFi’ın başlıca avantajları nelerdir?

Geleneksel finans, bankalar gibi kurumların aracılar olarak çalışmasına ve mahkemelerin de hakemlik etmesine dayanır. 

DeFi uygulamaları herhangi bir aracıya ya da hakeme ihtiyaç duymaz. Olası her türlü anlaşmazlığın nasıl çözüleceğini kod belirler ve kullanıcılar fonlarının kontrolünü her zaman kendi ellerinde tutar. Bu da, böylesi hizmetlerin sunulmasına ve kullanılmasına yönelik masrafları azaltır ve daha az sıkıntının yaşanacağı bir finansal sistemi mümkün kılar.Bu yeni finansal hizmetler blockchainlerin üzerine inşa edildiği için tek hata noktaları ortadan kalkar. Veri blockchain üzerine kaydedildiği ve binlerce node arasında dağıtıldığı için de sansür uygulamaları ve hizmetlerin kapatılması çok karmaşık bir süreç haline gelir. 

DeFi uygulamaları için çerçeveler önceden oluşturulabileceği için bu çerçevelerden birini uygulamaya almak çok daha az karışık ve çok daha güvenli hale gelir.

Böylesi açık bir ekosistemin bir diğer önemli avantajı da başka yoldan herhangi bir finansal hizmete ulaşamayan kişiler için erişim kolaylığı sunmasıdır. Geleneksel finansal sistemler aracıların kar etmesi üzerine dayandığı için bu aracılar genellikle düşük gelirli toplulukların olduğu bölgelerde hizmet vermez. Fakat DeFi ile masraflar büyük oranda azalır ve düşük gelirli bireyler daha geniş çapta finansal hizmetlerden faydalanabilir.

DeFi’ın potansiyel kullanım alanları nelerdir?

Borç Alma ve Borç Verme

Açık borç verme protokolleri, DeFi ekosisteminin parçası olan uygulamaların en popüler türlerinden biridir. Açık, merkeziyetsiz borç alma ve verme, geleneksel kredi sistemi karşısında pek çok avantaja sahiptir. Bu avantajların arasında anında işlem sonlandırma, dijital varlıkları teminatlandırabilme, kredi kontrolünün olmaması ve gelecekte potansiyel standardizasyon yer alır. 

Bu borç verme hizmetleri açık blockchainlerin üzerine inşa edildiği için gerekli güven ihtiyacını en aza indirir ve kriptografik doğrulama yöntemlerinin sunduğu güvenceden faydalanır. Blockchain üzerindeki borç verme pazar yerleri karşı taraf riskini azaltarak borç alma ve verme süreçlerini daha ucuz, hızlı ve daha fazla kişi için kullanılabilir hale getirir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.

Parasal bankacılık hizmetleri

DeFi uygulamaları, tanımları gereği finansal uygulamalar oldukları için parasal bankacılık hizmetleri de DeFi için aşikar kullanım alanlarıdır. Bunlar arasında sabit coinlerin çıkarılması, mortgage ve sigorta yer alabilir.

Blockchain sektörü olgunlaştıkça sabit coinlerin yaratılmasına yönelik ilgi de artar. Sabit coin, genellikle gerçek hayattan varlıklara değer sabitlemesi yapılmış fakat kolaylıkla dijital olarak transfer edilebilen bir kripto varlık türüdür. Kripto para fiyatları kimi zaman hızla değişim gösterdiğinden günlük kullanım için merkezi bir otorite tarafından çıkarılmamış ve takip edilmeyen dijital para birimleri olarak merkeziyetsiz sabit coinler tercih edilebilir.

Mortgage kredisi alma süreci büyük oranda, dahil olması gereken aracıların sayısının fazlalığı nedeniyle pahalı ve zaman alıcıdır. Akıllı kontratların kullanımıyla aracılar ve yasal işlem masrafları büyük oranda düşer.

Blockchain üzerinde sigortalama aracılara ihtiyacı ortadan kaldırır ve riskin birçok katılımcı arasında paylaştırılmasına imkan tanır. Bu da eşit kalitede hizmet karşılığı daha düşük primler anlamına gelir. Blockchain ve bankacılık hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz Blockchain Teknolojisi Bankacılık Sektörünü Nasıl Etkileyecek? makalemizi okumanızı öneririz.

Merkeziyetsiz Pazar Yerleri

Bu uygulama kategorisinin değerlendirilmesi, finansal inovasyona en çok alan tanıyan DeFi bölümü olduğu için zorlayıcı olabilir. Muhtemelen DeFi uygulamalarının en önemlilerinden biri merkeziyetsiz borsalardır (DEX’ler). Bu platformlar, kullanıcıların fonlarını emanet edecekleri güvenilir aracılar (borsa) olmadan dijital varlıkları alıp satabilmesine imkan tanır. Alım satımlar akıllı kontratların yardımıyla doğrudan kullanıcı cüzdanları arasında yapılır. 

Çok daha az bakım işi gerektirdiğinden merkeziyetsiz borsalar tipik olarak merkezi borsalara kıyasla daha düşük işlem ücretlerine sahiptir. 

Blockchain teknolojisi pek çok farklı geleneksel finansal aracın çıkarılması ve bu araçların mülkiyetine izin verilebilmesi için kullanılabilir. Bu uygulamalar merkeziyetsiz şekilde çalışarak emanetçilere olan ihtiyacı ve tek hata noktalarını ortadan kaldırabilir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.

Örneğin menkul değer tokenı çıkarma platformları, token çıkaran kişilerin blockchain üzerinde kişiselleştirilebilir parametrelere sahip tokenlaştırılmış menkul değerler çıkarabilmeleri için araçları ve kaynakları sağlayabilir.  

Diğer projeler arasında türevlerin yaratılması, sentetik varlıklar, merkeziyetsiz tahmin piyasaları ve diğer birçok şey yer alabilir.

Akıllı kontratların DeFi’daki rolü nedir?

Merkeziyetsiz Finansın mevcut ve potansiyel çoğu uygulaması akıllı kontratların kullanımını dahil eder. Standart bir kontrat, dahil olan tarafların arasındaki ilişkiyi belirlemek için yasal bir terminoloji kullanırken akıllı kontrat bunun için bilgisayar kodlarını kullanır.

Akıllı kontratların koşulları bilgisayar kodu olarak yazıldığı için bu kontrat türlerinin koşulları da bilgisayar kodu aracılığıyla tatbik etmek gibi kendine has bir becerisi vardır. Bu sayede şu anda manuel süpervizyon gerektiren çok sayıda iş süreci güvenilir şekilde uygulamaya konabilir ve otomatik hale getirilebilir.

Akıllı kontratları kullanmak daha yüksek hız ve kolaylık sunmanın yanı sıra her iki parti için de riskleri azaltır. Diğer yandan akıllı kontratlar yeni türde riskler ortaya çıkarır. Bilgisayar kodunun hatalar ve açıklıklar içerebilmesi akıllı kontratlarda kilitlenen değerlerin ve gizli bilgilerin risk altında olması anlamına gelir.

DeFi’ın karşısındaki zorluklar nelerdir?

• Zayıf performans: Blockchainler doğaları gereği merkezi birimlerden daha yavaştır bu da üzerlerine inşa edilmiş uygulamalara yansır. DeFi uygulamalarının geliştiricileri bu sınırlamaları dikkate almalı ve ürünlerini buna uygun şekilde optimize etmelidir.
• Yüksek kullanıcı hatası riski: DeFi uygulamaları sorumlulukları aracılardan kullanıcılara transfer eder. Bu da birçok kişi için negatif bir özellik olabilir. Ürünler değiştirilemez blockchainlerin üzerine yapılandırıldığı için kullanıcı hatası riskini en aza indiren ürünler tasarlamak özellikle zorlayıcıdır.
• Kötü kullanıcı deneyimi: Şu anda DeFi uygulamalarını kullanmak, kullanıcının ekstra çaba harcamasını gerektirir. DeFi uygulamalarının küresel finansal sistemlerin temel öğeleri haline gelebilmek için kullanıcıları geleneksel sistemlerden bu sistemlere geçmeye teşvik edecek maddi faydalar sunması gerekir.
• Dağınık ekosistem: Belirli bir ihtiyaca yönelik uygulamayı bulmak zorlayıcı olabilir ve kullanıcıların en iyi seçimleri yapabilme becerisine sahip olması gerekir. Zorluk yalnızca uygulamayı yaratmak değil aynı zamanda bu uygulamanın daha geniş çaplı DeFi ekosistemine nasıl uyum sağlayacağını keşfetmektir.

DeFi ve Açık Bankacılık arasındaki fark nedir?

Açık bankacılık, üçüncü parti finansal hizmet sunucularına API’lararacılığıyla finansal verilere güvenli erişimin verildiği bir bankacılık sistemidir. Bu sistem sayesinde bankalar ve banka olmayan finansal kurumlar arasında hesaplar ve veriler birbirine bağlanabilir. En temelde bu sistem sayesinde geleneksel finansal sistem dahilinde yeni ürün ve hizmet türleri yaratılabilir.  Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.

Fakat DeFi mevcut altyapıdan bağımsız tamamen yeni bir finansal sistem ortaya atar. DeFi kimi zaman açık finans olarak da adlandırılır.

Örneğin açık bankacılık, çeşitli bankalardan ve kurumlardan güvenle veri çekilerek tüm geleneksel finansal araçların tek bir uygulama dahilinde yönetilmesine imkan tanıyabilir. 

Diğer yandan Merkeziyetsiz Finans tamamen yeni finansal araçların idaresini ve bunlarla etkileşim kurmak için tamamen yeni yolların yaratılmasını sağlayabilir.

Son fikirler

Merkeziyetsiz Finans, geleneksel finansal ve politik sistemden bağımsız finansal hizmetler yaratmaya odaklanır. Böylece daha açık bir finansal sistem mümkün olabilir ve dünyanın her yerinde ayrımcılığın ve sansürün engellenmesi sağlanabilir.

İlgi çekici bir fikir olsa da merkeziyetsizleşmek her konuda faydalı değildir. Fayda sağlayacak açık finans ürünleri yaratmak için blockchainin özelliklerine en uygun kullanım alanlarını bulabilmek çok önemlidir.

DeFi eğer başarılı olursa gücü büyük merkezi organizasyonlardan alarak açık kaynak topluluklarının ve bireylerin ellerine verebilir. Bunun daha verimli bir finansal sistem yaratıp yaratamayacağına ancak DeFi geniş çapta benimsenmeye hazır olduğunda karar verilebilir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.

Kaynak: Binance