Proof of Stake (Hisse İspatı) Nedir?
Proof of stake mutabakat algoritması, en yaygın algoritma olan proof of work’ün (iş ispatı) sorunlarını çözmek amacıyla 2011 yılında Bitcointalk forumunda gündeme getirilmiştir. Her iki algoritma da bir blockchain üzerinde mutabakat sağlanması amacına hizmet etse de, bu hedefe ulaşma yolları farklılık göstermektedir.
Nasıl çalışır?
Proof of stake algoritması, sıradaki bloğun onaylayıcısı olacak node’u belirlemek için hisse yaşı, rastlantısallık ve node’un sahip olduğu coin miktarı gibi faktörlerin kombinasyonlarından oluşan sözde-rastgele bir eleme süreci kullanır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Proof of stake sistemlerinde blokların kazılmak yerine oluşturulduklarını söylemek daha uygun olacaktır. Proof of stake yöntemini kullanan kripto paralar sıklıkla önceden kazılmış coinleri satarlar ya da önce proof of work algoritması ile başlayıp sonrasında proof of stake algoritmasına geçerler. Proof of work bazlı sistemlerde madencileri ödüllendirmek amacıyla yeni kripto paralar yaratılırken, proof of stake sistemlerinde işlem ücretleri ödül olarak dağıtılır.
Blok oluşturma sürecine katılmak isteyen kullanıcıların belirli bir sayıda coini kendi hisseleri olarak ağ içerisinde kilitlemeleri gerekmektedir. Koyulan hissenin büyüklüğü bir node’un sıradaki bloğun oluşturulmasını onaylayacak node olarak seçilme şansını belirlemektedir. Hisse ne kadar büyükse, şans da o kadar büyük olur. Sürecin ağdaki en varlıklı node’ları kayırmaması için seçim sürecine daha farklı yöntemler de eklenmektedir. En sık kullanılan iki metod ‘Rastgele Blok Seçimi’ ve ‘Coin Yaşı Seçimi’dir.
Rastgele Blok Seçimi metodunda onaylayıcılar en düşük hash değeri ve en yüksek hisse değerinin birleşimine sahip node’lardan seçilir. Koyulan hisse miktarları herkes tarafından görülebildiğinden, bir sonraki para basıcı (forger) diğer node’lar tarafından tahmin edilebilmektedir.
Coin Yaşına göre Seçim metodu ise node’ları ne kadar süredir tokenlarının hisse olarak tuttuklarına göre seçer. Coin yaşı, coinlerin hisse olarak tutulmaya başlandığı gün sayısı ile hisse olarak ayrılan coin sayısının çarpımı ile hesaplanır. Bir node bir blok oluşturduğunda, coin yaşları sıfırlanır ve yeni bir blok oluşturabilmeleri için belli bir süre beklemeleri gerekir. Bu durum yüksek hisseli node’ların blockchaini domine etmelerinin önüne geçer.
Proof of stake algoritması kullanan her kripto paranın kendileri ve kullanıcıları için en uygun bileşim olduğunu düşündükleri, kendilerine has kuralları ve yöntemleri bulunmaktadır.
Bir blok oluşturması için bir node seçildiğinde, seçilen bu node bloktaki işlemlerin geçerli olup olmadığını kontrol eder, bloğu imzalar ve blockchaine ekler. Buna karşılık, söz konusu blokta bulunan işlemlerle ilgili masraflar ödül olarak ilgili node’a verilir.
Eğer bir node blok yapıcı olmaktan vazgeçerse, koymuş olduğu hissesi ve kazandığı ödülleri belli bir süre sonra serbest bırakılır. Bunun sebebi ise ilgili node tarafından blockchaine hileli blokların eklenip eklenmediğini kontrol etmek için ağa yeterli zaman tanımaktır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Güvenlik
En başta koyulan hisse, para basıcı (forger) node’un hileli işlemleri yaratıp onaylamaması için bir finansal önlem görevi görür. Eğer ağ hileli bir işlem farkederse, para basıcı node hissesinden bir miktarı ve gelecekte blok oluşturma hakkını kaybedecektir. Bu nedenle hisse ödülden daha fazla olduğu sürece para basıcı node hileli bir işe kalkışması durumunda kazandığından daha fazla coin kaybedecektir.
Ağı verimli bir şekilde kontrol etmek ve hileli işlemleri onaylamak için bir node’un ağdaki çoğunluk hisseye sahip olması gerekmektedir. Bu durum %51 saldırısı olarak da bilinir. Kripto paranın değerine bağlı olarak, ağın kontrolünü sağlamak dolaşımda olan arzın %51’ine sahip olmayı gerektirdiğinden uygulanması çok zordur.
Proof of Stake algoritmasının en temel avantajları enerji verimliliği ve güvenliktir. Daha fazla sayıda kullanıcı kolay ve düşük maliyetli olduğu için node olmaya teşvik edilmektedir. Bununla birlikte, sürecin rastgele hale getirilmesi blokların kazılması için maden havuzlarını gereksiz kıldığından ağı daha dağınık (merkeziyetsiz) bir hale getirmektedir. Ödül olarak verilmek üzere yeni coin oluşturulmaya daha az ihtiyaç duyulması da söz konusu coinin fiyatının daha sabit kalmasına yardımcı olmaktadır.
Kripto para sanayisinin hızla değiştiğini, geliştiğini ve yeni bazı algoritma ve yöntemlerin geliştirilip denendiğini de hatırlamak faydalı olacaktır.
Daha fazla içerik için bizi takipte kalın ve Binance Academy’deki diğer videolarımıza göz atmayı unutmayın. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
