Kısa Özet
Hisse senedi ya da kripto para alıp satarken piyasayla emir vererek etkileşim kurarsınız:
- Bir piyasa emri, hemen alım ya da satım yapmak için verilen bir talimattır (o anki piyasa fiyatından).
- Bir limit emri, emir gerçekleştirilmeden önce fiyatın belirli bir sınıra ulaşmasını beklemek üzere verilen bir talimattır.
Bunlar en temel emirlerdir. Tabii ki bu iki kategorinin de nasıl alım satım yaptığınıza bağlı olarak farklı işlevler sunan değişik türleri bulunur. Daha fazlasını öğrenmek ister misiniz? Okumaya devam edin.
Giriş
Bir borsaya kayıt oldunuz ve farklı çok sayıda tuşun ne işe yaradığını merak mı ediyorsunuz? Belki de Wall Street‘i tekrar izlediniz ve hisse senedi piyasalarının nasıl çalıştığını daha iyi anlamaya çalışıyorsunuz.Bu makalemizde, varlık almak ve satmak için bir borsaya gönderdiğiniz talimatlar olan emirleri derinlemesine inceleyeceğiz. Birazdan da bahsedeceğimiz üzere emirler temelde ikiye ayrılır: limit emirleri ve piyasa emirleri. Fakat bunlar yalnızca bir dizi komutu tanımlamak için kullanılan özelliklerdir.
Haydi, incelememize başlayalım. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Piyasa emirleri ve limit emirleri
Piyasa emirleri, hemen gerçekleştirilmek üzere verilen emirlerdir. En temelde bu emirler şu anki fiyattan şu işlemi yap talimatını verir. Binance’te olduğunuzu, 3 BTC satın almak istediğinizi ve Bitcoin’in 15.000 USD’den işlem gördüğünü varsayalım. Coinler için 45.000 USD ödemeye razısınız ve fiyatların düşmesini beklemek istemiyorsunuz, bu durumda bir piyasa alış emri verirsiniz.Bu coinleri satanın kim olduğunu mu merak ediyorsunuz? Bunu anlamak için emir defterine bakmamız gerekir. Emir defteri, borsanın hemen gerçekleştirilmeyen emirler olan limit emirlerinden oluşan büyük bir listeyi tuttuğu yerdir. Bu emirler şu fiyattan şu işlemi yaptüründeki talimatları verir.
Biraz önce verdiğimiz örnekte, başka bir kullanıcı daha önceden borsaya fiyatın 15.000 USD olması durumunda 3 BTC satmasını söyleyen bir emir vermiş olabilir. Yani, bir piyasa emri verdiğinizde borsa da bunu defterdeki limit emriyle eşleştirir.Aslında bir emir oluşturmamış, bunun yerine mevcut bir emri gerçekleştirmiş ve emir defterinden kaldırmış olursunuz. Bu da sizi bir piyasa alıcı yapar çünkü borsanın likiditesinin bir kısmını almış olursunuz. Bu arada diğer kullanıcı da borsaya likidite eklediği için bir piyasa yapıcı olur. Piyasa yapıcılar genelde borsaya fayda sağladıkları için daha düşük komisyonlar öder.Bu iki tür kullanıcı arasındaki ilişki hakkında daha fazla bilgiye Piyasa Yapıcı ve Piyasa Alıcı Nedir? makalemizden ulaşabilirsiniz. Borsaların nasıl çalıştığını daha iyi anlamak isterseniz bu makalemizi okumanızı tavsiye ederiz. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Piyasa emirleri hakkında bilmeniz gerekenler
Piyasa emirlerinin en temel türleri alış ve satış emirleridir. Borsaya, mevcut en iyi fiyattan bir işlem yapma talimatı verirsiniz. Fakat o anda gösterilen güncel fiyatın her zaman için mevcut en iyi fiyat olmayabileceği de dikkate alınmalıdır – en iyi fiyat, emir defterine bağlıdır. Dolayısıyla, işleminizi biraz farklı bir orandan gerçekleştirmeniz olasıdır.
Piyasa emirleri, anında (ya da neredeyse anında) gerçekleştirilen işlemler için uygundur. Fakat bu emirlerin tüm faydası bununla sınırlıdır. Slipaj ve borsadan kaynaklanan komisyonlar, aynı işlemin bir limit emri kullanılsaydı daha ucuza yapılabileceği anlamına gelir.➟ Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance’ten Bitcoin alabilirsiniz!
Yaygın emir türleri
En basit emirler; piyasa alış emirleri, piyasa satış emirleri, limit alış emirleri ve limit satış emirleridir. Fakat yalnızca bu emirleri kullanırsanız, biraz kısıtlı bir alım satım deneyimi yaşayabilirsiniz. Bunun yerine, hem uzun hem de kısa vadeli planlarınızda piyasa koşullarından en iyi şekilde faydalanabilmek için bu emirlerin üzerine eklemeler yapabilirsiniz.
Zararı durdur emirleri
Zararı durdur, bir piyasa emri türüdür ve belirli bir fiyattan satış yapmak için defter dışı bir talimat vermenizi içerir. İsminden de anlaşılabileceği gibi sizi önemli kayıplardan korumak için tasarlanmıştır. İlk bakışta bir limit emri gibi gözükebilir, çünkü piyasa fiyatından işlem yapmak yerine satış yapacağınız fiyatı kendiniz belirlersiniz. Fakat bu emir, emir defterine eklenmez. Alım satım platformu, yalnızca tetikleyici fiyata ulaşılması durumunda zararı durdur emrini bir piyasa emrine çevirir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Stop-limit emirleri
Stop-limit emirleri, bir işlemde yaşayabileceğiniz kayıpları sınırlandırmak için bir diğer faydalı araçtır. Bir önceki bölümde bahsettiğimiz zararı durdur emirlerine biraz benzerlik gösterir, fakat burada ekstra bir adım söz konusudur. BTC, 10.000 USD’den işlem görüyorsa ve siz 9.990 USD için bir zararı durdur satış emri düzenlerseniz, fiyat 10 USD düştüğünde birikimlerinizi satmayı garanti altına alırsınız.
Fakat istediğiniz tam fiyatı alamayabilirsiniz. Stop-limit ise istediğiniz fiyatı almanız için her iki tarafın da avantajlarını kullanır. Yukarıdaki 10.000 BTC örneğinden devam edersek, iki parametre belirlersiniz: stop fiyatı ve limit fiyatı. Örneğin, stop fiyatınız 9.985 USD olabilir. Bu fiyata ulaşılması borsaya, belirlediğiniz limit fiyatla (örneğin 9.990 USD) bir limit emri oluşturmasını söyler.
Fiyat tekrar bu seviyeye yükselirse, birikimlerinizi 9.990 USD veya daha yüksek bir tutar karşılığında satarsınız. Fakat emrin yalnızca stop fiyata ulaşılması durumunda verileceği dikkate alınmalıdır. Burada, fiyatın tekrar yükselmemesi riskiniz hala vardır ve fiyat 9.985 USD’nin altında düşmeye devam ederse hiçbir korumanız olmaz.
Biri diğerini iptal eder (OCO) emirleri
“Biri diğerini iptal eder” (OCO) emri, koşullu iki emri birleştirmenize imkan tanıyan sofistike bir araçtır. Emirlerden biri tetiklendiği anda diğeri iptal edilir. BTC’nin 10.000 USD olduğu örneğimizi tekrar alırsak, fiyatın 9.900 USD’ye düşmesi durumunda Bitcoin almak ya da fiyatın 11.000 USD’ye yükselmesi durumunda satış yapmak için bir OCO emri kullanabilirsiniz. Bunlardan biri önce gerçekleştirilir, bu da ikinci emrin otomatik olarak iptal edileceği anlamına gelir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Geçerlilik süresi nedir?
Emirlerle ilgili önemli bir diğer kavram ise geçerlilik süresidir. Bu bir işlemi açarken belirlediğiniz ve işlemin süresinin ne zaman dolacağına yönelik koşulları oluşturduğunuz bir parametredir.
İptale kadar geçerli (GTC)
İptale kadar geçerli (GTC), bir işlemin gerçekleştirilene ya da şahsen iptal edilene kadar açık kalacağı şartını koşan bir talimattır. Genellikle kripto para alım satım platformları varsayılan olarak bu seçeneği uygular.
Hisse senedi piyasalarında GTC’nin yaygın olarak kullanılan bir alternatifi ise işlem gününün sonunda emri kapatmaktır. Fakat kripto piyasaları 7/24 çalıştığı için genellikle GTC tercih edilir.
Kalanı İptal Et (IOC)
Kalanı iptal et (IOC) emirleri, emrin hemen gerçekleştirilmeyen kısmının iptal edilmesi şartını koşar. 10.000 USD’den 10 BTC almak üzere bir emir verdiğinizi, fakat gerçekleştirme fiyatından yalnızca 5 BTC alabildiğinizi varsayalım. Bu durumda, bu 5 BTC’yi alırsınız ve emrin geri kalan kısmı kapatılır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Gerçekleşmezse iptal et (FOK)
Gerçekleşmezse iptal et (FOK) emirleri ya hemen tamamen gerçekleştirilir ya da iptal edilir. Emriniz borsaya 10.000 USD’den 10 BTC alma talimatı veriyorsa, emrin kısmen gerçekleştirilmesi söz konusu değildir. 10 BTC’nin hepsini bu fiyattan hemen almak mümkün değilse, emrin tamamı iptal edilir.
Son Söz
Emir türlerine hakim olmak, başarılı bir şekilde alım satım yapabilmek için çok önemlidir. İster kayıp potansiyelini sınırlandırmak amacıyla stop-limit emirlerini ister farklı sonuçlar için eş zamanlı plan yapmak amacıyla OCO emirlerini kullanmak istiyor olun, faydalanabileceğiniz alım satım emirlerinin bilincinde olmanız büyük bir önem arz eder. Emir türleri hakkında daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? Sorularınızın Binance topluluğu tarafından yanıtlanacağı Soru Cevap platformumuz Academy’ye Sor’u ziyaret edebilirsiniz.
