Elliott Dalgası nedir?
Elliot Dalgası yatırımcıların ve tacirlerin teknik analizde kullanabilecekleri bir teoriyi (ya da prensibi) ifade eder. Prensip, finansal piyasaların zaman aralığından bağımsız olarak belirli yapılar gösterme eğiliminde olduğu fikrine dayanır.En temelde Elliott Dalga Teorisi (EWT), piyasa hareketlerinin kitle psikolojisi döngüleri dizisini takip ettiğini iddia eder. Yapılar, ayı ve boğa arasında gidip gelen piyasa duyarlılığına göre ortaya çıkar.
Elliott Wave prensibi, Amerikalı bir muhasebeci ve yazar olan Nelson Elliott tarafından 1930’larda yaratılmıştır. Fakat teori ancak 70’lerde Robert R. Prechter ve A. J. Frost’un çabaları sayesinde popülerlik kazanmıştır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
EWT’ye başlangıçta insan davranışlarını tanımlamak üzere kullanılan Dalga Prensibi adı verilmiştir. Elliott’ın bu prensibi, piyasa verileri üzerinde özellikle de hisse senedi piyasalarına odaklanarak yaptığı kapsamlı araştırmalara dayanır. Araştırmaları en az 75 yıllık bilgiyi kapsar.EWT artık bir teknik analiz aracı olarak piyasa döngülerini ve trendleri belirlemek amacıyla kullanılır ve birçok farklı finansal piyasaya uygulanabilir. Fakat, Elliott Dalgası bir gösterge ya da ticari teknik değildir. Bunun yerine piyasa hareketlerini tahmin etmeye yardımcı olan bir teoridir. Prechter da kitabında bunu şöyle ifade eder:
[…] Dalga Prensibi öncelikli olarak bir tahmin aracı değildir, piyasaların nasıl hareket ettiğine yönelik ayrıntılı bir tanımlamadır.
– Prechter, R. R. Elliott Dalga Prensibi (p.19).
Temel Elliott Dalga yapısı
Temel Elliott Dalga yapısı tipik olarak beş Hareket Dalgası (ana trendle aynı yönde hareket eden) ve üç Düzeltme Dalgasından (ters yönde hareket eden) oluşan sekiz dalgalı bir yapı ile tanımlanabilir.Yani, bir ayı piyasasında tam bir Elliott Dalgası döngüsü şu şekilde gözükür: Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
İlk örnekte beş Hareket Dalgasının yer aldığı görülebilir: üç tanesi yukarı yönde hareket eder (1, 3 ve 5) ve iki tanesi de aşağı yönde hareket eder (A ve C). Özetle, ana trendle uyumlu olan tüm hareketler bir Hareket Dalgası olarak kabul edilebilir. Bu da 2, 4 ve B’nin üç Düzeltme Dalgası olduğu anlamına gelir.Fakat Elliott’a göre finansal piyasalar fraktal özellikli yapılar yaratır. Dolayısıyla daha geniş bir zaman aralığından bakmaya başlarsak 1’den 5’e kadar hareketler tek bir Hareket Dalgası (i) olarak değerlendirilebilir ve A-B-C hareketleri tek bir Düzeltme Dalgasını temsil edebilir (ii).
Ayrıca, daha kısa bir zaman aralığına odaklanırsak, tek bir Hareket Dalgası (3 gibi) bir sonraki bölümde gösterilen şekilde daha küçük beş dalgaya bölünebilir.
Bunun aksine ayı piyasasındaki bir Elliott Dalgası şu şekilde gözükür:
Hareket Dalgaları
Pretcher’ın tanımladığı üzere Hareket Dalgaları her zaman daha büyük trendle aynı yönde hareket eder.Biraz önce belirttiğimiz gibi Elliott dalga gelişimini iki türe ayırır: Hareket ve Düzeltme Dalgaları. Daha önceki örnek beş Hareket ve üç Düzeltme Dalgası içerir. Fakat tek bir Hareket Dalgasına odaklanırsak bu dalganın daha küçük bir beş-dalga yapısından oluştuğu görülebilir. Elliott buna Beş-Dalga Yapısı adını vermiş ve dalganın oluşumu için üç kural ortaya koymuştur: Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
- Dalga 2, kendisinden önceki dalga 1’in hareketinin %100’ünden daha fazla geriye gidemez.
- Dalga 4, kendisinden önceki dalga 3’ün hareketinin %100’ünden daha fazla geriye gidemez.
- 1, 3, 5 numaralı dalgalar arasında dalga 3 en kısa olamaz ve genellikle en uzun olandır. Ayrıca, Dalga 3 her zaman Dalga 1’in son noktasından daha ileri hareket eder.
Düzeltme Dalgaları
Hareket Dalgalarının aksine Düzeltme Dalgaları tipik olarak üç-dalgalı yapıdan oluşur. Genellikle, iki daha küçük Hareket Dalgası arasında görülen küçük Düzeltme Dalgası şeklinde ortaya çıkarlar. Üç dalgaya genellikle A, B ve C adı verilir.
Hareket Dalgalarıyla kıyaslandığında Düzeltme Dalgaları daha küçük olma eğilimindedir çünkü büyük trendin aksi yönüne hareket eder. Bazı durumlarda böylesi bir karşı-trend çekişmesi Düzeltme Dalgalarını belirlemeyi çok daha zor hale getirir çünkü bu dalgalar uzunluk ve karmaşıklık bakımından büyük farklar gösterebilir.
Prechter’a göre Düzeltme Dalgalarına yönelik akılda tutulması gereken en önemli kural bu dalgaların hiçbir zaman beş dalgadan oluşmadığıdır.
Elliot Dalgası işe yarıyor mu?
Elliott dalgalarının etkinliğine yönelik tartışmalar devam etmektedir. Bazıları, Elliott Dalga prensibinin başarısının büyük oranda tacirin piyasa hareketlerini net bir şekilde trendlere ve düzeltmelere bölme becerisine dayandığını iddia eder. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Uygulamada dalgalar Elliott’un kurallarına karşı gelmeden birkaç farklı yoldan çizilebilir. Bu da dalgaları doğru şekilde çizmenin hiç de basit bir işlem olmadığı anlamına gelir. Bunun sebebi doğru çizim işleminin yalnızca deneyim gerektirmesi değil aynı zamanda yüksek oranda öznellik içermesidir.
Buna bağlı olarak eleştirmenler, büyük oranda öznel doğası ve katı şekilde belirlenmemiş kurallara dayanması nedeniyle Elliott Dalga Teorisinin geçerli bir teori olmadığını iddia eder. Yine de Elliott’ın prensiplerini kar elde edecek şekilde uygulamayı başaran binlerce başarılı yatırımcı ve tacir bulunur.İlginç bir şekilde, gitgide daha fazla tacir başarı oranlarını artırmak ve riskleri azaltmak için Elliott Dalga Teorisini teknik göstergelerle birleştirmektedir. Fibonacci Düzeltme Seviyesi ve Fibonacci Uzantısı göstergeleri muhtemelen en popüler örneklerdir.
Son Fikirler
Prechter’a göre Elliott hiçbir zaman piyasaların neden 5-3 dalga yapısı gösterme eğiliminde olduğuna yönelik tahminlerde bulunmamıştır. Bunun yerine yalnızca piyasa verisini incelemiş ve bu sonuca varmıştır. Elliott’un prensibi, insan doğasının ve kitle psikolojisinin yarattığı kaçınılmaz piyasa döngülerinin basit bir sonucudur.Daha önce de belirttiğimiz gibi Elliott Dalgası bir TA göstergesi değil bir teoridir. Dolayısıyla bunu kullanmanın doğru bir yolu yoktur ve dalga doğası gereği özneldir. EWT ile piyasa hareketlerini doğru şekilde tahmin etmek pratik ve beceri gerektirir çünkü tacirler dalga sayılarını nasıl çizmeleri gerektiğini keşfetmelidir. Bu da dalga kullanımının özellikle yeni başlayanlar için riskli olabileceği anlamına gelir.
