Kısa Özet
NFT’ler, değerleri benzersiz ve nadir olmalarından kaynaklanan, tokenlaştırılmış koleksiyonluk ürünlerdir. Bu tokenlar Binance Smart Chain (BSC) ve Ethereum’da oldukça popülerdir. NFT’lerin değeri orijinalliklerinden ve nadir olmalarından gelir, bu nedenle tokenı bir blockchain tarayıcısında yakından incelemek faydalı olabilir.
NFT’ler yalnızca bir kripto sanat eseri olmanın ötesinde çok daha fazla kullanım alanına sahiptir ve BSC’de şu anda inovatif bir benzersiz token ekosistemi yer almaktadır. Haberlerde NFT’lere sıkça yer verilmesi ve çok yüksek rakamlara ulaşan satış fiyatları nedeniyle 2017 yılındaki ICO çılgınlığıyla benzerlikler görmek kolaydır. Fakat aslında bu ikisi birbirinden son derece farklıdır.
Daha iyi anlamanıza yardımcı olmak için NFT’lere yönelik temel bilgilere yaygın yanlış kanılar ve sıkça sorulan sorular üzerinden değineceğiz.
Giriş
Sanat ve koleksiyonluklar, benzersiz tokenlarla (NFT’ler) yakından ilişkilidir. Bu benzersiz tokenlar grafik tasarımcıların ve görsel sanatçıların gerçekleştirdiği çok yüksek meblağlı satışlarla büyük bir akım yaratmaktadır. Sanatçı Beeple, en popüler örneklerden biridir.
NFT’ler son derece popüler olsa da konu haber manşetlerinde yer aldığından çok daha derindir. Derinlemesine bilgi edinmek isteyenler için NFT dünyasını anlamak ve keşfetmek bir sonraki adımdır. NFT’lere ulaşılabilecek birçok yer, keşfedilecek birçok farklı kullanım alanı, hatta onlarla ilgili düzeltilmesi gereken birçok yanlış kanı vardır.
NFT nedir?
NFT, benzersiz ve koleksiyonluk bir şeyi blockchain teknolojisini kullanarak temsil eden bir kripto varlıktır. NFT, ünlü bir sanatçı tarafından yaratıldığı ya da birinci sınıf bir müzisyen tarafından bestelendiği için talep görüyor olabilir. Aynı zamanda token bir oyunda da fayda sunabilir ya da bir koleksiyonu tamamlamak için bu tokena ihtiyaç olabilir.
Dijital koleksiyonluk basketbol kart oyunu NBA Top Shot‘ı duymuş olabilirsiniz. Kartlar tıpkı fiziksel olarak alınıp satılabilen kartlar gibi çalışır, fakat kartların orijinalliği blockchain teknolojisiyle garanti altına alınır. Bazı kartlar diğerlerinden daha nadirdir ve her bir kart farklı bir değere sahiptir.
Kısacası bir benzersiz tokenın sahtesini yaratmak ya da tokenı kopyalamak mümkün değildir. Birbiriyle değiştirilebilirliğin tanımına bakarsak, NFT’leri neyin özel kıldığı hakkında daha iyi bir fikir sahibi olabiliriz:
Birbiriyle değiştirilebilirlik, bir varlığın aynı türden varlıkların yerine kullanılabilmesidir.
Bir bitcoin bir diğer bitcoine denktir ve bu ikisi birbiriyle takas edilebilir. Diğer yandan, bir #1/99 Keldon Johnson Holo Icon Top Shot kartından yalnızca bir tane olduğu için başka bir kart onun yerine geçemez.
Bir NFT ile yapabilirim? NFT’leri alıp satmak mümkün müdür?
NFT’ler birçok farklı şekil ve ebatta olabileceği gibi, farklı birçok kullanım alanına da sahip olabilir. Yalnızca koleksiyonluk olma özelliğine sahip dijital sanat NFT’leriyle yapılabilecekler sınırlıdır. Tabii ki bunları alıp satabilirsiniz, ama bir fotoğrafın NFT’si kullanım açısından standart bir baskıdan pek de farklı değildir.
Yine de bazı NFT’ler oyunlarda fiilen kullanılabilir. Bunlara örnek olarak Ethereum blockchaini üzerindeki CryptoKitties verilebilir. CryptoKitties’te, koleksiyonluk bir kedi yavruladığında kendi özelliklerini yeni kedilere geçirebilmektedir.
NFT’ler finansal platformlar tarafından da sıkça kullanılır. Sanatsal olan ve kripto paraya çevrilebilen PancakeSwap NFT’lerine yönelik çok büyük bir pazar mevcuttur. Bu benzersiz kombinasyon, insanların nakde çevrilebilir tutarın gelecekteki fiyatı üzerine spekülasyon yapabileceği anlamına gelir.
Tüm bu NFT’lerin ortak özelliği, farklı dijital varlıklar karşılığında alınıp satılabilmeleridir. Bu da ETH, BNB ya da diğer kripto paraları kullanarak NFT’leri alıp satabileceğiniz anlamına gelir. Yine de her bir NFT benzersiz olma özelliğini korur (yani bir NFT bir diğerinin yerine kullanılamaz).
Bir NFT’nin nadirliği ve değeri nasıl belirlenir?
Bir NFT’nin değeri, neyi temsil ettiğine göre belirlenir. Kripto sanat eserleri söz konusu olduğunda, süreç diğer sanat türlerine benzer şekilde işler. NFT’yi kimin yarattığını, eserin sanatsal değerini ve koleksiyonerlerden ne kadar talep görebileceğini dikkate almak gerekir.
Bir NFT sınırlı bir serinin parçasıysa, belirli sayılar diğerlerine kıyasla çoğu zaman daha değerlidir. Genellikle 1 numaralı ürün daha fazla talep görür. İnsanlar, 7 ve 13 numaralı ürünleri de koleksiyonlarına katmaya daha fazla isteklidir. Değer ve nadirlik, yukarıda bahsedilenlere benzer çeşitli etmenlerin kombinasyonuna bağlıdır. Bu Top Shot NFT’lerinden sıralamanın fiyatı nasıl etkilediğini görebilirsiniz.
Oyun tabanlı NFT’lerde belirli NFT öğeleri ya da yaratıklarından finansal faydalar sağlanabilir. Bu NFT’ler size ekstra 100 USD’lik staking ödülü sunuyorsa, NFT’nin sanatsal değeri haricinde ederi en az 100 USD olacaktır.
PancakeSwap’ın NFT’leri biraz daha farklıdır. Tokenlarından bazıları platformun kripto parası olan CAKE’e çevrilebilir. Bu durumda örneğin sevimli tavşanınız size 10 CAKE veriyorsa ve CAKE’in fiyatı token başına 20 USD ise, NFT’nizin değeri en az 200 USD olur.
NFT’lere nasıl ulaşabilirim?
Sunulmakta olan NFT’leri keşfetmek istiyorsanız birkaç farklı yere göz atabilirsiniz. NFT pazar yerlerinde hem ünlü sanatçıların hem de amatörlerin farklı birçok benzersiz tokenı satılmaktadır. Çok sayıda pazar yeri olsa da Ethereum tabanlı NFT’ler için en büyüğü OpenSea, Binance Smart Chain tabanlı olanlar içinse Tresureland ve BakerySwap‘tır.
Pazar yerlerinin sayısı gitgide artarken bunlardan bazıları diğerlerine kıyasla belirli alanlara odaklanır. Ünlü bir sanatçıdan bir şey almak istiyorsanız, pazar yerinin orijinal ürünler satıp satmadığını kontrol etmelisiniz. Blockchain oyunları oynayarak ya da merkeziyetsiz finans (DeFi) projelerine katılım göstererek de NFT’ler edinebilirsiniz.
Binance Smart Chain’deki başlıca NFT projeleri hangileridir?
Binance Smart Chain, blockchain üzerindeki sağlıklı bir NFT topluluğundan yararlanmaktadır ve burada sunulanlar sanat eserleri ve pazar yerleriyle sınırlı değildir. Staking yapılan ya da finansal avantajlar sunan NFT oyunları ve hatta koleksiyonluklar da mevcuttur.
Daha önce de bahsettiğimiz gibi, BakerySwap ve Treasureland en büyük iki NFT borsasıdır. BakerySwap, NFT’leri hızla ve uygun bir fiyata oluşturmanıza da imkan tanır. NFT’lerin sanatsal ve yaratıcı tarafı söz konusu olduğunda bunlar iyi bir başlangıç noktasıdır.
Battle Pets gibi blockchain oyunları ve NFT’lerle daha farklı finansal yollardan çalışmalar yapan DeFi protokolleri de vardır. PancakeSwap Treasureland’de alınıp satılan NFT’ler arasında ilk sıradadır ve bu da onu NFT kullanımı için çok büyük bir proje haline getirmektedir. Bu NFT projeleri hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
NFT’ler yeni ICO’lar mı?
Kısaca cevaplamak gerekirse, hayır. NFT’lerin kazandırdığı paralar ve son zamanlardaki popülerlikleri bu ikisi arasındaki tek benzerliktir. İlk coin arzı (ICO), projelerin tokenlarını satarak fon toplamak için kullandığı yöntemdir. 2017 yılı civarında popülerliği artmış, çok sayıda dolandırıcı ve başarısız projenin ardından kötü bir nam salmıştır.
Bazı kişilerin neden NFT’leri ICO’lara benzettiğini anlamak kolaydır. Bu dijital koleksiyonluklar son zamanlarda milyonlarca dolara satılmaktadır. Ayrıca haberlerde sıkça yer almakta ve kriptoyla “kolay para” kazanmak için bir fırsat olarak görülmektedir. Bu iki nokta, NFT’ler ve ICO arasındaki tek benzerliktir. Yine de tüm projeler meşru olmadığı için fonlarınızı riske etmeden önce kendi araştırmanızı yapmanız son derece önemlidir.
Bir NFT’nin orijinalliğini nasıl doğrulayabilirsiniz?
NFT’nizin meşru olduğunu kanıtlamanız, ne istediğinize bağlı olarak biraz zor olabilir. Başka sanatçıların çalışmalarını yükleyen ve bu kişilerin yerine geçenlerle karşılaşma ihtimaliniz şüphesiz ki vardır. Bu durumda, sanatçıyla iletişime geçerek çalışmalarının NFT’lerini satıp satmadığını doğrulamanız gerekir.
Bir NFT’nin yaratıcısı, orijinalliği kontrol ederken kullanabilmeniz için bir tür tanımlayıcı sunmalıdır. Çoğu zaman NFT’nizi BscScan gibi bir blockchain tarayıcısında kontrol etmeniz gerekir. Blockchain söz konusu olduğunda “güvenme, doğrula” yaklaşımı benimsenmelidir.
Faydalı bilgiler arasında NFT’nin oluşturulma tarihi ve NFT’yi çıkaran cüzdan adresi yer alır. NFT’nizle eşleşip eşleşmediğini görmek için işlem geçmişi kimliğini de kullanabilirsiniz. Bu yöntem, yalnızca koleksiyonluk ürününüzün resmini ya da dosyasını kontrol etmekten daha iyidir. Dijital sanatçı Beeple’ın son satışında Christie’s müzayede evi doğrulama yapılabilmesi için token kimliğini, token sözleşmesini ve cüzdan adresini sunmuştur.
Kimi zaman dosyanın içeriğini doğrulamak için bir dosya URL’si ya da bir IPFS bağlantısı da bulunur. Fakat bunların her ikisi de sahte bir token yaratmak için başka biri tarafından da kullanılabilir. Çoğu zaman öncelikle NFT’nin yaratıcısıyla iletişime geçmek en iyisidir.
Son Söz
NFT’lerle ilgili her gün yeni kullanım alanları ve gelişmeler ortaya çıkıyor. Bu teknolojinin yalnızca 2017’den beri kullanımda ve henüz yolun çok başında olduğunu kolayca unutmak mümkündür. Paranızı bu tokenlara yatırmaya başlamadan önce NFT’lerin ne olduğunu ve nasıl kullanıldıklarını anlamanız çok önemlidir. NFT’leri yalnızca sanat olarak düşünmek kolay olsa da aslında bunları farklı şekillerde kullanan çok sayıda proje de mevcuttur.
