Kısa Özet
Müşterini Tanı (KYC) kontrolleri, finansal hizmet sağlayıcıların müşterilerinin kimliklerini belirlemesini ve doğrulamasını gerektirir. Bu kontroller, finansal suçlarla mücadele ve müşterilerin detaylı incelenebilmesi için Kara Para Aklamayı Önleme/Terör Finansmanıyla Mücadele (AML/CFT) mevzuatına uyum çalışmaları kapsamında yapılır.
KYC, müşteri bilgilerini toplayarak ve doğrulayarak suç faaliyetleriyle proaktif olarak mücadele eder. Bu kontroller sektörde güvenin artırılmasına ve finansal hizmet sağlayıcıların risklerini yönetebilmesini sağlar. KYC, kripto para borsalarında yaygın bir hale gelmiştir. Fakat bunu eleştiren bazı kişiler, bu kontrollerin kriptonun ününü borçlu olduğu anonimlik ve merkeziyetsizlik özelliklerini ortadan kaldırdığını iddia etmektedir.
Giriş
KYC, düzenlemeler çerçevesinde finansal hizmet sağlayıcılarının uymakla yükümlü olduğu bir zorunluluktur. Bu kontrollerin başlıca amacı yasa dışı faaliyetlerin finansmanı ve buradan gelen kara paranın aklanmasıyla mücadele etmektir. KYC’nin kara para aklamayı önleme düzenlemeleri çerçevesindeki en önemli unsurlardan biri olması onu özellikle de kripto paralar için önemli bir güvenlik önlemi haline getirmektedir. Binance gibi hizmet sağlayıcıların ve finansal kurumların müşterilerini ve müşterilerinin varlıklarını korumak için güçlü KYC prosedürlerini uygulamaya koyma zorunluluğu gitgide artmaktadır.
KYC nedir?
Daha önce bir kripto para borsasında hesap açtıysanız, muhtemelen bir KYC kontrolünden geçmek zorunda kalmışsınızdır. KYC, müşterilerinin kimliğini doğrulayan bilgilerin finansal hizmet sağlayıcıları tarafından toplanmasını gerektirir. Örneğin, bunu yapmak için resmi kimlik belgeleri ya da banka hesap özetleri kullanılabilir. AML düzenlemelerine benzer şekilde KYC politikaları da kara para aklama, terörün finansmanı, dolandırıcılık ve fonların yasa dışı transferiyle mücadeleye yardımcı olur.
KYC genellikle reaktif olmaktan ziyade proaktif bir yaklaşımdır. Birçok finansal hizmet sağlayıcısı, müşterilerinin bilgilerini kayıt olma sürecinde, henüz müşterilere finansal işlemler yapma hakkı tanımadan önce alır. Bazı durumlarda KYC olmadan hesap oluşturulabilir, fakat bu hesapla yapılabilecekler sınırlıdır. Örneğin Binance, kullanıcıların hesap açmasına izin verir ama alım satım yapmayı KYC tamamlanana kadar sınırlandırır.
KYC aşamasında sizden şu bilgiler istenebilir:
- Resmi kimlik belgesi
- Sürücü belgesi
- Pasaport
Müşterinin kimliğini belirlemenin yanında konumunu ve adresini doğrulamak da önemlidir. Kimlik belgeleriniz adınız ve doğum tarihiniz gibi temel bilgileri sunar, fakat örneğin vergi mükellefiyetinizi belirlemek için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır. Muhtemelen birden fazla KYC aşamasından geçmeniz gerekecektir. Çoğu zaman finansal hizmet sağlayıcılarının belirli aralıklarla müşterilerinin kimliklerini tekrar doğrulaması da gerekir.
KYC mevzuatını kim düzenler?
KYC düzenlemeleri ülkeden ülkeye farklılık gösterir, fakat gerekli temel bilgiler konusunda uluslararası bir iş birliği vardır. ABD’deki Banka Gizlilik Yasası ve 2001 Vatanseverlik Yasası günümüzün AML ve KYC süreçlerinin çoğunu oluşturmuştur. Avrupa Birliği (AB) ve Asya-Pasifik ülkeleri kendi düzenlemelerini geliştirmiştir, fakat çoğu düzenleme ABD ile ortaktır. AB Kara Para Aklamayı Önleme Direktifi (AMLD) ve PSD2 yönetmelikleri, AB ülkeleri için genel çerçeveyi sunar. Küresel seviyede ise düzenlemeye yönelik koşullardaki uluslararası iş birliği, Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından yürütülür.
Neden kriptoda KYC’ye ihtiyacımız var?
Anonim olmaları nedeniyle kripto paralar suçlular tarafından yasa dışı fonları aklamak ve vergi kaçakçılığı yapmak için sıkça kullanılır. Kripto paralara yönelik düzenlemelerin geliştirilmesi kriptonun genel itibarının artırılmasını ve ödenmesi gerekli vergilerin toplanabilmesini sağlar. Kripto para sektöründe KYC kontrollerine ihtiyaç duyulmasının başlıca üç nedeni vardır:
1. Blockchain işlemleri geri döndürülemez. Bir hata yaparsanız size yardımcı olabilecek bir yönetici yoktur. Bu da fonların çalınabileceği ya da taşınabileceği ve geri alınamayacağı anlamına gelir.
2. Kripto paralar büyük ölçüde anonimdir (takma ad kullanılır). Bir kripto cüzdanı açmak için hiçbir kişisel bilgi paylaşmanıza gerek yoktur.
3. Birçok ülkede vergiler ve kriptonun yasallığı konusundaki düzenlemeler halen belirsizdir.
KYC, bir hesap oluşturmak için gerekli olan süreyi artırsa da net faydalar sunar. Ortalama bir müşterinin bunları görmesi mümkün olmayabilir, fakat KYC fonlarınızı güvende tutma ve suçla mücadele anlamında önemli bir etkiye sahiptir.
KYC’nin faydaları nelerdir?
KYC’nin sunduğu faydaların hepsi ilk planda göze çarpmayabilir. Fakat yalnızca dolandırıcılıkla mücadeleden çok daha fazlasını yapar ve finansal sistemin tamamını daha iyi bir hale getirebilir:
1. Borç verenler, müşterinin kimliğini ve finansal geçmişini belirleyerek risklerini daha kolay bir şekilde değerlendirebilir. Bu da borç verme ve risk yönetimi süreçlerini daha sağduyulu bir hale getirir.
2. Kimlik hırsızlığı ve diğer finansal dolandırıcılık türleriyle mücadele eder.
3. Proaktif bir önlem olmasıyla kara para aklamayı en başından engelleyerek bu tür faaliyetlere yönelik riski azaltır.
4. Finansal hizmet sağlayıcılarının güvenilirlik, güvenlik ve hesap verebilirliğini artırır. Bu itibar, genel anlamda finans sektörü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve yatırımı teşvik edebilir.
KYC ve merkeziyetsizlik
Kripto paralar, en başından bu yana merkeziyetsizlik ve aracılara ihtiyaç olmaması üzerine odaklanmıştır. Daha önce de bahsettiğimiz gibi, herkes kendisi hakkında bilgi paylaşmak zorunda kalmadan bir cüzdan oluşturabilir ve kripto tutabilir. Fakat tam da bu nedenlerden ötürü kripto, kara para aklamak için popüler bir yöntem haline gelmiştir.
Hükümetler ve düzenleyiciler, borsaların müşterilerini KYC kontrollerinden geçirmesini genellikle zorunlu tutar. Zorunlu KYC’yi kripto cüzdanlarına uygulamak çok zor olsa da itibari paraların kriptolara dönüştürüldüğü hizmetler bunun için daha uygundur. Bazı yatırımcılar kripto paralarla spekülasyon için ilgilenirken, bazıları da kriptonun temel değerlerine ve sunduğu hizmetlere daha fazla önem verir.
KYC’ye karşı olanların argümanları
KYC çok net faydalara sahiptir, fakat bazı kişilerin gözünde hala tartışmalıdır. KYC’ye karşı argümanlar, geçmişi ve altyapısı nedeniyle kripto para dünyasında daha yaygındır. Çoğu eleştiri genellikle gizlilik ve maliyetle ilgili konulara dayalıdır:
1. KYC kontrolleri yapmak ekstra bir maliyet yaratır ve bu maliyet çoğu zaman komisyonlar aracılığıyla müşterilere yansıtılır.
2. Bazı kişilerin KYC için gerekli belgeleri yoktur ya da sabit bir adresi bulunmayabilir. Bu da belirli finansal hizmetlere ulaşmayı onlar için zor bir hale getirir.
3. Sorumsuz finansal hizmet sağlayıcıları veri güvenliğini sağlamayabilir ve hacklemeler gizli verilerinizin çalınmasına neden olabilir.
4. Bazıları, KYC’nin kripto paraların merkeziyetsizliğiyle çelişkili olduğunu iddia eder.
Son Söz
KYC süreçleri, finansal hizmetler ve kripto borsaları için bir sektör standardıdır. Kara para aklamayla ve diğer suçlarla mücadeledeki en önemli unsurlardan biridir. KYC kontrolleri rahatsız edici gelebilir, fakat önemli ölçüde güvenlik sağlar. Daha geniş kapsamlı AML önlemleri kapsamında, KYC Binance gibi borsalardan rahatça ve güvenli bir şekilde kripto alıp satmanıza imkan tanır.
