ÖZET
Yield farming, kriptolarınızla daha fazla kripto kazanmanızın bir yoludur. Fonlarınızı, akıllı kontratlar adlı bilgisayar programları aracılığıyla başkalarına borç vermenizi içerir. Bu hizmetiniz karşılığında, kripto bazında bir ücret kazanırsınız. Oldukça basit değil mi? Belki o kadar da basit değildir.
Yield farming yapanlar çok karmaşık stratejiler kullanır. Kazançlarını en üst seviyeye çıkarmak için kriptolarını farklı borç verme pazaryerleri arasında sürekli hareket ettirirler. Bu kişiler, en iyi yield farming stratejilerini gizli tutmaya da çalışır. Neden? Çünkü bir strateji hakkında ne kadar çok insan bilgi sahibi olursa, bu stratejinin etkinliği de o kadar azalır. Yield farming, kullanıcıların en yüksek kazancı elde etmek için rekabet halinde olmasıyla Merkeziyetsiz Finansın (DeFi) vahşi batısıdır.
İlginizi çekti mi? Okumaya devam edin. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Giriş
Merkeziyetsiz Finans (DeFi) akımı, blockchainde en çok inovasyon yapılan alanlardan biridir. DeFi uygulamalarını benzersiz kılan nedir? İzne dayalı değildirler, yani internet bağlantısı ve desteklenen bir cüzdanı olan herhangi biri (ya da bir akıllı kontrat gibi herhangi bir şey) bu uygulamalarla etkileşim kurabilir. Buna ek olarak, genellikle herhangi bir aracıya ya da emanetçiye güven duyulmasını gerektirmezler. Diğer bir deyişle, güvene dayalı değildirler. Peki, bu özellikler hangi yeni kullanım alanlarını mümkün kılar?Ortaya çıkan yeni kavramlardan biri de yield farming’dir. Yield farming, izne dayalı olmayan likidite protokolleri kullanılarak kripto para birikimleriyle ödüller kazanmanın yeni bir yoludur. Herkes, Ethereum üzerinde inşa edilmiş “para legolarından” oluşan merkeziyetsiz ekosistemi kullanarak pasif gelir elde edebilir. Sonuç olarak, yield farming gelecekte yatırımcıların nasıl HODL yaptığını değiştirebilir. Varlıklarınızı işletebilme seçeneğiniz varken neden boşta tutasınız ki?
Yield farming yapanlar birikimlerini nasıl idare eder? Ne tür getiriler bekleyebilirler? Ve yield farming yapmak istiyorsanız nereden başlayabilirsiniz? Bu soruların tamamını makalemizde yanıtlayacağız.
Yield farming nedir?
Likidite madenciliği olarak da anılan yield farming, kripto para birikimleriyle ödüller kazanmanın bir yoludur. En basit haliyle, kripto paraları kilitlemek ve bunun karşılığında ödüller kazanmak anlamına gelir.Yield farming bir anlamda staking’e benzerlik gösterir. Fakat, yield farming’in arka planı çok daha karmaşıktır. Çoğu zaman, likidite sağlayıcıları (LP) olarak adlandırılan ve likidite havuzlarına fon ekleyen kullanıcılarla çalışır.Likidite havuzu nedir? En temelde, fonları tutan bir akıllı kontrattır. Likidite sağlayıcıları, havuza likidite sunma karşılığında bir ödül kazanır. Bu ödül, kullanılan DeFi platformunun komisyonlardan elde ettiği gelirden ya da başka bir kaynaktan gelebilir.Bazı likidite havuzları, ödülleri birden fazla türde tokenla ödeyebilir. Daha sonra bu ödül tokenları, başka likidite havuzlarına yatırılarak buradan da ödüller kazanılabilir ve süreç böyle devam edilebilir. Nasıl son derece karmaşık stratejilerin kısa süre içinde ortaya çıkabileceğini bu kadar bilgiyle bile fark edebilirsiniz. Ama ana fikir, likidite sağlayıcısının fonlarını bir likidite havuzuna yatırması ve bunun karşılığında da ödüller kazanmasıdır.Yield farming tipik olarak Ethereum üzerinde ERC-20 tokenları kullanılarak yapılır ve ödüller de genellikle bir ERC-20 türünde olur. Fakat bu durum gelecekte değişebilir. Neden? Çünkü şimdilik bu türde etkinliklerin büyük çoğunluğu Ethereum ekosisteminde yer almaktadır. Fakat çapraz zincir köprüleri ve diğer benzer geliştirmeler, DeFi uygulamalarının gelecekte blockchainlerden bağımsız olmasına imkan tanıyabilir. Bunun anlamı ise uygulamaların, akıllı kontrat özelliklerini destekleyen diğer blockchainlerde de çalışabileceğidir.Yield farming yapanlar, yüksek kazanç arayışıyla fonlarını farklı protokoller arasında oldukça sık hareket ettirir. Bunun sonucunda DeFi platformları, daha fazla sermayeyi kendilerine çekmek için başka ekonomik teşvikler de sunabilir. Aynı merkezi borsalardaki gibi likidite daha fazla likiditeyi çekme eğilimindedir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Yield farming patlamasını ne başlattı?
Yield farming’e yönelik bu ani güçlü ilgi, Compound Finance ekosisteminin yönetişim tokenı COMP tokenın kullanıma sunulmasına bağlanabilir. Yönetişim tokenları, token sahiplerine yönetişim hakkı sunar. Peki, ağ mümkün olan en yüksek seviyede merkeziyetsiz hale getirilmek isteniyorsa bu tokenlar nasıl dağıtılabilir?
Merkeziyetsiz bir blockchaini başlatmanın en yaygın yollarından biri bu yönetişim tokenlarını algoritmik olarak, likidite teşvikleriyle birlikte dağıtmaktır. Bu yaklaşım, likidite sağlayıcıları protokole likidite sunarak yeni tokenı “farm” etmeye yönlendirir.
COMP, yield farming’i icat etmiş olmasa da bu tokenların kullanıma sunulması bu tip bir token dağıtımı modelinin popülerliğini artırmıştır. O zamandan bu yana, diğer DeFi projeleri de kendi ekosistemlerine likidite çekebilmek için inovatif yapılar yaratmıştır.
Kilitlenen Toplam Değer (TVL) nedir?
DeFi yield farming dünyasının genel sağlığını ölçmenin iyi bir yolu Kilitlenen Toplam Değer’dir (TVL). TVL, DeFi borç vermede ve diğer para pazaryeri türlerinde ne kadar kriptonun kilitli olduğunu ölçer.TVL, bir anlamda likidite havuzlarındaki toplam likiditedir. DeFi ve yield farming piyasasının bir bütün olarak sağlığını ölçmek için kullanışlı bir endekstir. Farklı DeFi protokollerinin “piyasa payını” kıyaslamak için de etkili bir ölçüttür.TVL’yi takip etmek için DeFi Pulse iyi bir tercih olabilir. DeFi’de kilitlenmiş ETH ya da diğer kripto varlıkların miktarının hangi platformlarda en yüksek olduğunu kontrol edebilirsiniz. Bu da size, yield farming’in güncel durumu hakkında genel bir fikir verebilir. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Doğal olarak, kilitlenmiş değer ne kadar yüksekse o kadar fazla yield farming yapılıyor olabilir. TVL’nin ETH, USD ve hatta BTC bazında bile ölçülebileceğini belirtmek de önemlidir. Bunların her biri, DeFi para piyasalarının durumu hakkında farklı bir bakış açısı sunar.
Yield farming nasıl çalışır?
Yield farming, otomatik piyasa yapıcı (AMM) adlı modelle yakından ilişkilidir. Burada tipik olarak likidite sağlayıcılar (LP’ler) ve likidite havuzları bulunur. Şimdi bunun nasıl çalıştığını inceleyelim.Likidite sağlayıcılar, fonlarını bir likidite havuzuna yatırır. Bu havuz, kullanıcıların token borç verebileceği, borç alabileceği ve takas edebileceği bir pazaryerine güç verir. Bu platformların kullanımı karşılığında bir komisyon ödenmesi gerekir ve daha sonra bu komisyonlar likidite havuzundaki payları nispetinde likidite sağlayıcılara ödenir. Bir AMM’nin temel çalışma prensibi budur.
Fakat uygulamalar arasında büyük farklar olabilir – bunun oldukça yeni bir teknoloji olduğu da dikkate alınmalıdır. İleride mevcut uygulamaları iyileştirecek yeni yaklaşımların ortaya çıkmasına kesin gözüyle bakılabilir.
Komisyon gelirlerinin yanı sıra likidite havuzuna fon eklemeye yönelik bir diğer teşvik de yeni bir tokenın dağıtılması olabilir. Örneğin, bir tokenı herkese açık piyasadan düşük miktarların dışında satın almanın bir yolu olmayabilir. Fakat bu token, belirli bir havuza likidite sunularak elde edilebilir.
Dağıtım kuralları, tamamen protokolün kendi özel uygulamasına bağlı olacaktır. Fakat en temelde likidite sağlayıcılar, havuza sundukları likiditenin miktarına bağlı olarak bir kazanç elde eder.Yatırılan fonlar genellikle USD’ye endeksli sabit coinlerdir – fakat bu genel bir zorunluluk değildir. DeFi’de en yaygın şekilde kullanılan sabit coinlerin arasında DAI, USDT, USDC, BUSD vb. yer alır. Bazı protokoller, sisteme yatırdığınız coinlerinizi temsil eden yeni tokenlar çıkarır. Örneğin, Compound’a DAI yatırırsanız bunun karşılığında cDAI ya da Compound DAI alırsınız. Benzer şekilde ETH yatırırsanız, bu sefer de cETH alırsınız.
Tahmin edebileceğiniz gibi bu birçok katmandan oluşan karmaşık bir süreç haline gelebilir. DAI’nizi temsil eden cDAI’nizi başka bir protokole yatırabilirsiniz ve bu protokol de cDAI’inizi temsil eden üçüncü bir token çıkarıyor olabilir. Başka platformların da eklenmesiyle süreç bu şekilde uzayıp gidebilir. Bu zincirler son derece karmaşık ve takip etmesi zor bir hale gelebilir.
Yield farming kazançları nasıl hesaplanır?
Yield farming’in tahmini getirileri genellikle yıllık olarak hesaplanır. Bunun sonucunda, bir yıllık bir süre zarfında elde edebileceğiniz getirilere yönelik tahmini bir değer elde etmiş olursunuz.
Yaygın bir şekilde kullanılan ölçütler arasında Yıllık Yüzde Oranı (APR) ve Yıllık Getiri Yüzdesi (APY) yer alır. Bunların arasındaki fark APR’nin bileşme etkisini dikkate almaması, APY’nin ise almasıdır. Bu durumda bileşme, daha fazla getiri elde etmek için karın doğrudan tekrar yatırım için kullanılmasıdır. Fakat APR ve APY’nin birbirlerinin yerine kullanılabildiği de dikkate alınmalıdır.
Bunların yalnızca tahminler ve öngörüler olduğu da unutulmamalıdır. Kısa vadeli ödülleri bile doğru hesaplamak oldukça zordur. Bunun nedeni, yield farming’in son derece rekabetçi ve yüksek tempolu bir piyasa olmasıdır ve ödüller hızla değişkenlik gösterebilir. Bir yield farming stratejisi bir süreliğine işe yararsa, birçok kişi bu fırsatı değerlendirmek isteyecektir ve bu da stratejinin yüksek kazanç getirmesini engelleyebilir.
APR ve APY, geleneksel piyasalara dayandığı için DeFi’nin getirileri hesaplamak için kendi ölçütlerini bulması gerekebilir. DeFi’nin hızlı temposu nedeniyle haftalık ve hatta günlük tahmini getiri oranlarını hesaplamak daha mantıklı olabilir.
DeFi’de teminatlandırma nedir?
Genellikle bir varlık borç alıyorsanız, kredinizi karşılaması için bir teminat yatırmanız gerekir. Bu teminat en temelde krediniz için sigorta görevi görür. Bunun DeFi ile ilgisi nedir? Yanıt, fonlarınızı hangi protokole sunduğunuza göre değişebilir ama teminatlandırma oranınızı dikkatle takip etmeniz gerekebilir. Teminatınızın değeri, protokol tarafından belirlenmiş eşik değerin altına düşerse teminatınız açık piyasada likide edilebilir. Likidasyondan kaçınmak için ne yapabilirsiniz? Daha fazla teminat ekleyebilirsiniz.Tekrar vurgulamamız gerekirse her platformun buna yönelik kendi kuralları vardır, yani platformlar kendilerine has bir gerekli teminatlandırma oranına sahiptir. Buna ek olarak, platformlar çoğu zaman aşırı teminatlandırma adlı bir kavramla çalışır. Bunun anlamı, borç alan kişilerin borç almak istedikleri değerden daha fazlasını yatırması gerektiğidir. Bunun nedeni, şiddetli piyasa çöküşlerinin sistemde yüksek miktarda teminatı likidite etmesi riskini azaltmaktır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Kullandığınız borç verme protokolünün %200’lük bir teminatlandırma oranı gerektirdiğini varsayalım. Bunun anlamı, koyduğunuz her 100 USD’lik değer için 50 USD borç alabileceğinizdir. Fakat likidasyon riskini daha da azaltmak için gerekli teminat miktarından daha yüksek bir tutar yatırmanız genellikle daha güvenlidir. Bununla birlikte birçok sistem, tüm platformu likidasyon riskinden görece daha güvende tutmak için çok yüksek teminatlandırma oranları (%750 gibi) kullanır.
Yield farming’in riskleri
Yield farming basit değildir. En karlı yield farming stratejileri son derece karmaşıktır ve yalnızca deneyimli kullanıcılar için önerilir. Buna ek olarak, yield farming genellikle elinde kullanabileceği yüksek miktarda sermaye olan kişiler (balinalar) için daha uygundur.
Yield farming gözüktüğü kadar kolay değildir ve ne yaptığınızın bilincinde olmazsanız para kaybetmeniz olasıdır. Teminatınızın nasıl likide edilebileceğinden bahsettik. Peki, dikkat etmeniz gereken diğer riskler nelerdir?Yield farming’in en belirgin risklerinden biri akıllı kontratlardır. DeFi’nin doğası gereği birçok protokol, sınırlı bir bütçeye sahip küçük ekipler tarafından inşa edilir ve geliştirilir. Bu da akıllı kontratta yazılım hataları bulunması riskini artırabilir.İtibarlı denetleme şirketleri tarafından denetlenmiş daha büyük protokollerde bile güvenlik açıkları ve yazılım hataları sürekli ortaya çıkar. Bu durum, blockchainin değiştirilemez doğası nedeniyle kullanıcı fonlarının kaybedilmesine neden olabilir. Fonlarınızı bir akıllı kontrata kilitlerken bunu dikkate almanız gerekir.
Buna ek olarak, DeFi’nin en büyük avantajlarından biri aynı zamanda onun en büyük risklerinden biridir. Bu özellik, birleştirilebilirliktir. Bunun yield farming’i nasıl etkilediğini inceleyelim.
Daha önce de bahsettiğimiz gibi DeFi protokolleri izne dayalı değildir ve birbirleriyle sorunsuz bir şekilde entegre edilebilir. Bunun anlamı, DeFi ekosisteminin tamamının tüm yapı taşlarına son derece bağımlı olduğudur. Bu uygulamaların birleştirilebilir olduğunu söylediğimizde bahsettiğimiz budur – uygulamaların birlikte çalışması oldukça kolaydır.
Bu durum neden bir risk teşkil eder? Yapı taşlarından yalnızca bir tanesi istenilen şekilde çalışmazsa tüm ekosistem sorun yaşayabilir. Yield farming yapan kişilere ve likidite havuzlarına yönelik en büyük risklerden biri budur. Yalnızca fonlarınızı yatırdığınız protokole değil, bu protokolün dayandığına diğer tüm protokollere de güvenmeniz gerekir.➟ Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance’ten Bitcoin satın alabilirsiniz!
Yield farming platformları ve protokolleri
Bu yield farming ödüllerini nasıl kazanabilirsiniz? Yield farming yapmanın belirli bir yolu yoktur. Aslında, yield farming stratejileri saatlik olarak değişebilir. Her bir platform ve strateji, kendine has kurallara ve risklere sahiptir. Yield farming’e başlamak istiyorsanız, merkeziyetsiz likidite protokollerinin nasıl çalıştığı hakkında bilgi sahibi olmanız gerekir.Temel süreçleri zaten biliyoruz. Fonları bir akıllı kontrata yatırırsınız ve bunun karşılığında ödül kazanırsınız. Fakat uygulamalar arasında büyük farklar olabilir. Dolayısıyla, zor kazanılmış fonlarınızı körü körüne yatırmanız ve yüksek getiri elde etmeyi umut etmeniz çoğu zaman iyi bir fikir olmayabilir. Risk yönetiminin temel bir kuralı olarak, yatırımınızın kontrolünü elinizde tutabiliyor olmanız gerekir.
Peki, yield farming yapanların kullandığı en popüler platformlar hangileridir? Aşağıda sunduklarımız, kapsamlı bir liste değil yield farming stratejilerinin temelinde yer alan protokollerden bazılarıdır.
Compound Finance
Compound, kullanıcıların varlıkları borç vermesine ve almasına imkan tanıyan algoritmik bir para piyasasıdır. Ethereum cüzdanı olan herkes, Compound’un likidite havuzuna varlık sunabilir ve anında bileşik faiz getirmeye başlayan ödüllerden kazanabilir. Oranlar, arz ve talebe bağlı olarak algoritmik olarak ayarlanır.
Compound, yield farming ekosisteminin temel protokollerinden biridir.
MakerDAO
Maker, değeri USD’ye algoritmik olarak endeksli bir sabit coin olan DAI’nin yaratılmasını destekleyen bir merkeziyetsiz kredi platformudur. Herkes, ETH, BAT, USDC ve WBTC gibi teminat varlıklarını kilitleyebileceği bir Yapıcı Kasası (Maker Vault) açabilir. Kullanıcılar, kilitledikleri bu teminat karşılığında borç olarak DAI oluşturulabilir. Bu borç zamanla istikrar komisyonu adlı bir faiz biriktirmeye başlar – komisyon oranları MKR token sahipleri tarafından belirlenir.
Yield farming yapanlar Maker’dan, yield farming stratejilerinde kullanmak amacıyla DAI çıkarmak için faydalanabilir.
Synthetix
Synthetix, bir sentetik varlık protokolüdür. İsteyen herkesin teminat olarak Synthetix Network Token (SNX) ya da ETH kilitlemesine (stake etmesine) ve buna karşılık olarak sentetik varlıklar çıkarmasına imkan tanır. Bir sentetik varlık ne olabilir? Uygulamada, güvenilir bir fiyat bilgi kaynağına sahip olan herhangi bir şey sentetik bir varlık olabilir. Bu da neredeyse tüm finansal varlıkların Synthetix platformuna eklenebilmesine imkan tanır.Synthetix gelecekte, her türden varlığın yield farming için kullanılabilmesine imkan tanıyabilir. Uzun vadeli altın yatırımlarınızı yield farming stratejilerinde kullanmak istiyorsanız sentetik varlıkları tercih edebilirsiniz.
Aave
Aave, borç vermek ve almak için merkeziyetsiz bir protokoldür. Faiz oranları, güncel piyasa koşullarına göre algoritmik olarak ayarlanır. Borç verenler, fonları karşılığında “aTokenlar” alır. Bu tokenlar yatırıldıkları anda kazanmaya ve bileşik faiz getirmeye başlar. Aave, flaş krediler gibi daha ileri seviye başka fonksiyonlara da olanak tanır.
Aave, merkeziyetsiz bir borç verme ve alma protokolü olarak yield farming yapanlar tarafından yoğun bir şekilde kullanılır.
Uniswap
Uniswap, güvene dayalı olmayan token takaslarına imkan tanıyan bir merkeziyetsiz borsa (DEX) protokolüdür. Likidite sağlayıcılar, bir piyasa yaratmak için iki tokenden eşit değerde yatırır. Alım satım yapanlar ise daha sonra likidite havuzuna karşı işlem yapabilir. Likidite sağlayıcılar, sundukları likidite karşılığında, havuzda gerçekleştirilen işlemlerden komisyon kazanır.
Uniswap, sorunsuz doğası nedeniyle güvene dayalı olmayan token takasları için en popüler platformlardan biridir. Bu da yield farming stratejileri için kullanışlı olabilir.
Curve Finance
Curve Finance, etkin sabit coin takasları için özellikle tasarlanmış bir merkeziyetsiz borsa protokolüdür. Uniswap gibi benzer protokollerden farklı olarak Curve, kullanıcıların yüksek değerde sabit coinleri nispeten düşük bir fiyat kaymasıyla takas etmesine imkan tanır.
Tahmin edebileceğiniz gibi, yield farming dünyasında sabit coinlerin yoğunlukla kullanılıyor olması nedeniyle Curve havuzları altyapının önemli bir parçasıdır.
Balancer
Balancer, Uniswap ve Curve’e benzer bir likidite protokolüdür. Fakat başlıca fark, Balancer’ın bir likidite havuzuna istenilen miktarlarda token yatırılabilmesine izin vermesidir. Bu da likidite sağlayıcıların, Uniswap’ın zorunlu kıldığı 50/50 paylaştırma oranını kullanmak yerine kişiselleştirilmiş Balancer havuzları yaratabilmesine imkan tanır. Uniswap’takine benzer şekilde burada da likidite sağlayıcılar, havuzlarında gerçekleştirilen işlemler üzerinden komisyon kazanır.
Balancer, likidite havuzu yaratmaya getirdiği esneklik sayesinde yield farming stratejileri için önemli bir inovasyondur.
Yearn.finance
Yearn.finance, Aave, Compund ve diğer borç verme hizmetleri için bir toplayıcı merkeziyetsiz ekosistemdir. En karlı borç verme hizmetlerini algoritmik olarak bularak token borç vermeyi optimize etmeyi hedefler. Yatırılan fonlar yTokenlara çevrilir ve yTokenlar da karı en üst seviyeye çıkarmak için belirli aralıklarla tekrar dengelenir.
Yearn.finance, en iyi stratejileri kendisi için otomatik olarak seçecek bir protokol isteyen kişiler için kullanışlıdır.
Son düşünceler
Kripto para dünyasının en yeni ilgi odağı yield farming’i inceledik.Bu merkeziyetsiz finans devrimi başka neler getirilebilir? Mevcut öğelerin üzerine gelecekte hangi yeni uygulamaların ekleneceğini tahmin edebilmek imkansızdır. Bununla birlikte, güvene dayalı olmayan likidite protokolleri ve diğer DeFi ürünleri, finans, kripto ekonomi ve bilgisayar biliminin şüphesiz en yeni gelişmesidir.DeFi para piyasaları, internet bağlantısına sahip olan herkes için daha açık ve erişilebilir bir finansal sistemin yaratılmasına kesinlikle yardımcı olabilir.
 Yield Farming Nedir başlıklı yazımızı ve en güncel haberleri okuyabilir, en iyi içerikleri takip edebilirsiniz.){kind=link}