Mutabakat algoritmaları, kripto paralar bağlamında değerlendirildiğinde, dağıtılmış sistemlerin güvenlik ve bütünlüğünü sağlamaktan sorumlu olmaları bakımından her blockchain ağı için çok önemli bir öğedir. İlk kripto para mutabakat algoritması Satoshi Nakamoto tarafından oluşturulan ve Bitcoin’e Bizans hatalarının üstesinden gelebilmesi için yerleştirilen Proof of Work’tür. (İş İspatı-PoW)
Mutabakat Algoritması
Bir mutabakat algoritması, bir blockchain ağının mutabakata varmak için kullandığı mekanizma olarak tanımlanabilir. Halka açık (merkeziyetsiz) blockchain’ler dağıtılmış sistemler olarak oluşturulmuştur ve merkezi bir otoriteye dayanmadıkları için işlemlerin geçerliliği konusunda dağıtılmış node’lar fikir birliğine varmalıdır. İşte bu noktada mutabakat algoritmaları devreye girer. Protokol kurallarına uyulmasını sağlar ve tüm işlerin güvenilir şekilde gerçekleşmesini garanti eder ki bu sayede coinler yalnızca bir kez harcanabilir olur. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Farklı mutabakat algoritmalarını incelemeye başlamadan önce, bir algoritma ile protokol arasındaki farkları anlamak önemlidir.
Mutabakat Algoritması ve Protokol Karşılaştırması
Algoritma ve protokol terimleri sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılır fakat aslında ikisi aynı şey değildir. Basitçe açıklanırsa, protokolü bir blockchain’in başlıca kuralları ve algoritmayı da bu kuralların uygulandığı mekanizma olarak tanımlayabiliriz.
Yoğunlukla finansal sistemlerde kullanılmasının yanı sıra, Blockchain teknolojisi farklı birçok iş koluna uygulanabilir ve farklı kullanım senaryoları için uygun olabilir. Fakat bağlamdan bağımsız olarak, bir blockchain ağı sistemin nasıl çalışması gerektiğini belirleyen bir protokolün üzerine inşa edilecek ve bu yüzden de sistemin tüm farklı parçalarının ve ağdaki tüm katılımcıların altta yatan protokolün kurallarını takip etmesi gerekecektir. Protokol, kuralların ne olduğunu belirlerken, bu kurallara uyulabilmesi ve istenen sonucun oluşturulabilmesi için atılması gereken adımlar da sisteme algoritma tarafından söylenir. Örneğin, işlemlerin ve blokların geçerliliğini belirleyen şey bir blockchain’in mutabakat algoritmasıdır. Yani, Bitcoin ve Ethereum protokolken, Proof of Work ve Proof of Stake bunların mutabakat algoritmalarıdır.
Dahası, Bitcoin protokolü node’ların nasıl etkileşeceğini, verinin node’lar arasında nasıl iletileceğini ve başarılı bir blok onaylaması için neler gerektiğini belirler. Diğer yandan, mutabakat algoritması imzaların ve bakiyelerin doğrulanması, işlemlerin onaylanması ve ayrıca blokların onaylanmasından sorumludur ve bunların tamamı ağ mutabakatına dayanır.
Farklı Mutabakat Algoritması Türleri
Birkaç mutabakat algoritması türü bulunmaktadır. En yaygın uygulananlar PoW ve PoS’tir. Her birinin güvenliği, işlevsellik ve ölçeklenebilirlikle dengelemek konusunda kendine has avantaj ve dezavantajları vardır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Proof of Work (PoW) (İş İspatı)
PoW yaratılan ilk mutabakat algoritmasıdır. Bitcoin ve diğer birçok kripto para tarafından kullanılır. Proof of Work algoritması, madencilik sürecinin önemli bir öğesidir.
PoW madenciliği, çok sayıda hashing denemesi içerir, bu yüzden de daha çok hesaplama gücü saniye başına daha çok deneme anlamında gelir. Diğer bir deyişle, yüksek hash oranına sahip madencilerin bir sonraki blok (blok hashi olarak bilinen) için geçerli bir çözüm bulma şansı daha yüksektir. PoW mutabakat algoritması bir madencinin yeni bir işlem bloğunu doğrulaması ve bunu blockchaine eklemesine yalnızca eğer dağıtılmış ağ node’ları madencinin sunduğu proof of work’ün geçerliliği konusunda fikri birliğine vararak mutabakatı sağlarsa izin verir.
Proof of Stake (PoS) (Hisse İspatı)
PoS mutabakat Algoritması 2011 yılında PoW’ye alternatif olarak geliştirilmiştir. PoS ve PoW benzer hedeflere sahip olsa da, bazı temel farklar ve kendine has özellikler gösterirler. Bunlar özellikle yeni blokların onaylanmasında belirgindir.
Kısaca açıklarsak, Proof of Stake mutabakat algoritması Pow madenciliğini yeni blokların katılımcıların hisselerine binaen doğrulandığı bir mekanizma ile değiştirir. Her bloğun doğrulayıcısı (forger ya da minter adıyla bilinir-para basıcı) bu iş için ayrılan hesaplama gücüyle değil, kripto paranın kendisiyle yapılan bir yatırımla belirlenir. Her PoS sistemi algoritmayı farklı şekillerde uygulamaya koyabilir fakat genelde blockchain node’un varlık miktarını ve coin’in yaşını (coinlerin ne kadar süredir kilitli ya da hisselendirilmiş olduğu) dikkate alan sözde-rastgele bir seçim süreciyle ve rastgelelik faktörüyle güvenceye alınır.
Ethereum blockchain’i şu anda PoW algoritmasına dayanmaktadır fakat ağ ölçeklenebilirliğini arttırmak için ağı PoW’dan PoS’a geçirecek Casper protokolü yakın zamanda yayınlanacaktır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Kripto paralar için Mutabakat Algoritmaları neden önemlidir?
Daha önce bahsedildiği üzere, bir kripto para ağının güvenliği ve bütünlüğünü sağlamada mutabakat algoritmaları hayati öneme sahiptir. Blockchain’in hangi versiyonunun gerçek olduğu konusunda mutabakata varabilmek için dağıtılmış node’lara bir araç sağlar. Blockchain’in mevcut durumu hakkında fikir birliğine varmak bir dijital ekonomik sistemin düzgün çalışması için çok önemlidir.
Proof of Work mutabakat algoritması Bizans Generalleri Problemi için en iyi çözümlerden biri olarak kabul edilmektedir ve bu sayede Bitcoin, Bizans Hata Toleranslı bir sistem olarak yaratılabilmiştir. Bu da, Bitcoin’in %51 saldırısı (çoğunluk saldırısı) gibi saldırılara büyük oranda dayanıklı olduğu anlamına gelir. Sebep yalnızca ağın merkeziyetsiz olması değil aynı zamanda PoW algoritmasının kullanılmasıdır. Madencilik sürecinin yüksek maliyetli olması, madencilerin kaynak yatırımlarını ağı bozmak için yapıyor olmasını oldukça zor ve düşük olasılıklı hale getirir.
