Proof of Authority (Otorite İspatı)
Bitcoin ağındaki ilk blockchain işleminden bu yana kripto para evreni çok değişti. Proof of Work (İş İspatı) ve Proof of Stake (Hisse İspatı) gibi iyi bilinen algoritmalara ek olarak, bir blockchain sisteminde mutabakat sağlamak için başka mutabakat mekanizmaları da gündeme getirildi.
Bitcoin tarafından kullanılan PoW mutabakat algoritması şu an mevcut en güvenli ve güvenilir versiyondur. Ancak gerçek anlamda ölçeklendirilebilir değildir. Bitcoin, diğer PoW bazlı blockchain’lerde de olduğu gibi, saniye başına işlem (TPS) bazında sınırlı bir performansa sahiptir. Bu durum, Bitcoin’in dağıtılmış bir node’lar ağına dayanmasından kaynaklanmaktadır. Bu ağ, blockchain’in mevcut durumu hakkında bir mutabakata varıp uzlaşmalıdır. Bu da, yeni bir işlem bloğunun geçerli hale gelmeden önce, ağdaki node’ların çoğunluğu tarafından doğrulanması ve onaylanması gerektiği anlamına gelir. Bu nedenle, Bitcoin’in merkeziyetsiz yapısı, onu güvenli ve karşı tarafa güvenmeyi gerektirmeyen (trustless) bir ekonomik sistem yaparken aynı zamanda bu sistemin daha büyük bir ölçekte kullanılması potansiyelini de kısıtlamaktadır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Saniye başına yapılan işlem sayısı bazında, Proof of Stake (Hisse İspatı) blockchain’leri genelde Bitcoin’den daha iyi bir performans göstermektedir. Ancak bu fark çok da dikkate değer değildir ve PoS ağları da ölçekleme problemini tam anlamıyla çözebilmiş değildir.
Bu bağlamda, saniye başına daha fazla işlem yapabildiği için daha verimli bir alternatif olan Proof of Authority (Otorite İspatı) şimdilerde uygulanmaya başlanmıştır.
Proof of Authority Nedir?
Proof of Authority, blockchain ağlarına (özellikle de özel ağlara) pratik ve verimli bir çözüm sunan, itibar bazlı bir mutabakat algoritmasıdır. Bu terim 2017 yılında Ethereum kurucu ortağı ve eski Teknolojiden Sorumlu Başkan’ı Gavin Wood tarafından öne sürülmüştür.
PoA mutabakat algoritması kimliklerin değerini kullanır bu da blok onaylayıcılarının coin hisse etmek yerine kendi itibarlarını kullandıkları anlamına gelir. Bu nedenle PoA blockchain’lerinin güvenliği, rastgele bir şekilde güvenilir parti olarak seçilen doğrulayıcı node’lar tarafından sağlanmaktadır.
Proof of Authority modeli, sınırlı sayıda blok doğrulayıcısına dayanmaktadır ve bu da onu oldukça ölçeklendirilebilir bir sistem yapar. Bloklar ve transferler, önceden onaylanmış, sistemin moderatörleri olarak hareket eden katılımcılar tarafından doğrulanır.
PoA mutabakat algoritması çok farklı senaryolara uygulanabilir ve lojistik uygulamalarda yüksek katma değerli bir seçenek olarak görülür. Örneğin tedarik zinciri alanında PoA etkili ve mantıklı bir çözüm olarak değerlendirilir.
Proof of Authority modeli, şirketlerin gizlilikten taviz vermeden blockchain teknolojisinin imkanlarından yararlanmalarını sağlar. Microsoft Azure, PoA’in uygulandığı bir diğer örnektir. Kısaca, Azure platformu, madencilik işlemine gerek olmadığından, ether’in Gas’ı gibi bir kripto para gerektirmeyen bir sistemle, özel ağlara çözümler sunar. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Proof of Authority ve Proof of Stake Karşılaştırması
Bazıları PoA’i, coin yerine kimlik kullanan, PoS’in geliştirilmiş bir hali olarak görmektedir. Çoğu blokchain ağının merkeziyetsiz (decentralized) doğası nedeniyle PoS, belli işletmeler ve şirketler için her zaman uygun olmayabilir. Buna karşılık PoA sistemler, performansının oldukça daha iyi olması nedeniyle, özel blockchain’ler için daha iyi çözümler sunabilir
Proof of Authority Mutabakatı için şartlar
Sistemden sisteme farklılık gösterse de, PoA mutabakat algoritması genellikle aşağıdaki şartlara bağlıdır:
- Geçerli ve güvenilir kimlikler: onaylayıcılar gerçek kimliklerini doğrulamalıdır.
- Onaylayıcı olmanın zorluğu: bir adayın para yatırmak ve kendi itibarını ortaya koymak konusunda istekli olması gerekir. Zorlayıcı bir süreç tartışmaya açık onaylayıcılar seçme riskini azaltır ve uzun vadeli bağlılığı teşvik eder.
- Onaylayıcı seçimi için bir standart: Onaylayıcı seçme yönteminin tüm adaylar için aynı olması gereklidir
İtibar mekanizmasının arkasındaki esas nitelik, onaylayıcının kimliğinin kesin olmasıdır. Bu kolay bir süreç değildir ama bundan kolaylıkla vazgeçmek de mümkün değildir. Mekanizma, kötü katılımcıları ayıklama becerisine sahip olmalıdır. Son olarak, tüm onaylayıcıların aynı prosedürden geçmesi sistemin bütünlüğünü ve güvenilirliğini garanti altına alır.
Kısıtlar
PoA mekanizması ile ilgili merkeziyetsizliği elden bıraktığı şeklinde bir algı vardır. Bu nedenle bazıları, bu şekilde bir mutabakat algoritmasının sadece merkezi sistemleri daha verimli hale getirme çabası olduğunu iddia edebilir. Bu durum PoA’i lojistik ihtiyaçları olan büyük şirketler için daha çekici bir çözüm yaparken, özellikle kripto para bağlamında bir miktar tereddütü beraberinde getirir. PoA sistemlerin gerçekten yüksek bir iş hacmi vardır ancak sansür ve kara listeye alma işlemlerinin kolaylıkla yapılabilmesi, değişmezlik ilkesini tartışmaya açık bırakır. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
Bir diğer genel eleştiri de PoA onaylayıcılarının kimlik bilgilerinin herkes tarafından görülebilir olmasıdır. Buna karşı ise, sadece bu pozisyonda yer alabilecek kapasiteye sahip kişilerin onaylayıcı (herkes tarafından bilinen bir katılımcı olarak) olmak isteyecekleri şeklinde bir argüman vardır. Yine de onaylayıcıların kimliğinin biliniyor olması, üçüncü partilerin manipülasyonlarına neden olabilir. Örneğin eğer bir rakip PoA bazlı bir ağı bozmak isterse, sistemi içerden çökertmek için herkes tarafından bilinen onaylayıcıları gayrimeşru davranmak için etki altına almaya çalışabilir.
Sonuç
PoW, PoS veya PoA’nin kendilerine has eşsiz avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Kripto para camiasında, merkeziyetsizlik fikrine çok değer verildiği iyi bilinir ve bir mutabakat mekanizması olarak PoA, yüksek işlem hacmi ve ölçeklenebilirlik için merkeziyetsizlik fikrinden ödün vermektedir. PoA sistemlerin kendine has özellikleri, blockchain’lerin şu ana kadarki çalışma şekline göre ciddi farklılık gösterir. Yine de PoA ilginç bir yaklaşım sunar ve özellikle özel blockchain uygulamalarına çok uygun olacak yeni geliştirilen bir çözüm olarak göz ardı edilemez. Binance üzerinden işlem yapmak için buraya tıklayarak üyelik oluşturmanız gerekmektedir.
