Yazar: Merve Bozdemir
Çevre Mühendisi / Enerji Uzmanı [email protected]
Kalite Yönetim Sistemi yaklaşımını iş hayatında kullanan, uygulayan profesyoneller ve firmalar her zaman bir adım öne çıkmaktadır. Çünkü sistem yaklaşımı sürekli iyileştirmeyi ve yenilenmeyi gerektirir. Sistemi uygulayan kişiler ve firmalar sürekli iyileştirmenin bir parçası olurlar.
İş hayatında, toplantılarda, satın alma süreçlerinde, personel seçiminde sürekli duyarız “Kaliteli” olsun… Verdiğimiz hizmet kaliteli olsun, aldığımız eğitim kaliteli olsun, satın aldığımız ürün kaliteli olsun, eğitmen kaliteli olsun, mühendis kaliteli olsun, okuduğu okul kaliteli olsun, iş yürütülürken kalite sistemi olsun, firmamızın kalite belgesi olsun….
Kalite nedir o zaman? Kalite neyi hedefler?
Kalite en basit tanımıyla, müşteri veya ilgili tarafların isteklerine cevap verebilmektir.
Kalite ile ilgili ilk kayıtlar MÖ 2150 yılına kadar uzanır. Ünlü Hamurabi Kanunları’nın 229. maddesinde şu ifadeler yer alır; ‘eğer bir inşaat ustası bir adama ev yapar ve yapılan ev yeterince sağlam olmayıp sahibinin üstüne çökerek ölümüne sebep olursa o inşaat ustasının başı uçurulur.
Kalite (Qualites) Latince “nasıl oluştuğu” anlamına gelen “qualis” kelimesinden gelmektedir. Buna göre kalite hangi ürün veya hizmet için kullanılıyorsa, onun ne olduğunu ifade etmeğe yöneliktir. Oysa günümüzde kalite, daha çok üstünlüğü ve iyi oluşu ifade etmek için kullanılır. Bu nedenle kalite, kişisel değerleri içermektedir.
Amerikan Kalite Kontrol Derneği (ASQC)’nin kalite tanımı ise; bir mal ya da hizmetin belirli bir gereksinimi karşılayabilme yeteneklerini ortaya koyan karakteristiklerin tümü, kalitedir.
Japon Sanayi Standartları Komitesi’ne göre kalite; ürün ya da hizmeti ekonomik bir yoldan üreten ve tüketicinin isteklerine cevap veren bir üretim sistemidir .
Kalite tek bir departmana, tek bir kişiye bırakılamayacak kadar önemli bir iştir!
Kalite anlayışı, 1960’lı yıllardan itibaren kendini yenileyerek insan odaklı olmaya başlamıştır. Kalitenin sadece üretim kontrolüyle görevli kişilerin değil tüm çalışanların sorumluluğunda olduğu ön plana çıkarılmıştır.
Firmalarda Kalite yönetim sistemi nasıl kurulur? Üst yönetimin desteği nerede başlar?
Kalite yönetim sisteminin kurulması Üst yönetimin desteği ve kararlılığı ile başlar. Üst Yönetim, kalite yönetim sistemini işin vazgeçilemez bir parçası olarak benimsemeli, Kalite politikası belirlemeli ve uygulatmalıdır. Üst yönetim tarafından atanan ve desteklenen bir yönetim temsilcisi ile de tüm süreçlerin koordinasyonu sağlanmalıdır.
Kalite yönetim sistemi alt yapısı oluşturulurken tüm süreçler ve prosesler detaylı olarak ele alınmalı, doğru, kolay ve uygulanabilir bir sistem modeli tercih edilmelidir.
Sistemin, tüm departmanların uygulayabileceği ve benimseyeceği bir yöntemle dokümante edilmesi gerekir.
Sadece duvara asmak için, web sayfasında duyurmak için veya ihalelere katılabilmenin ön şartı olduğu için belge alma yaklaşımıyla hareket eden yönetim/ işveren, kalıcı ve etkin bir iyileştirmeyi sağlayamayacaktır. Üst yönetimin desteklemediği bir sistem yaklaşımını da firma çalışanlarının uygulaması ve benimsemesi mümkün değildir.
Kalite Yönetim Sistemi uygulama adımları
PUKÖ (Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem al) Döngüsü Kalite Yönetim sisteminin en önemli ve en temel yaklaşımıdır .
Kısaca PUKÖ; Planla – Uygula – Kontrol Et – Önlem Al yaklaşımıyla sürekli iyileştirmeyi amaçlar.
PUKÖ Döngüsü, hatanın/ uygunsuzluğun hangi maddeden kaynaklandığını belirler ve bir önceki maddeye dönüşü sağlayarak sorunun kaynağında giderilmesini sağlar.
ISO standartlarının da temelini oluşturan PUKÖ (Planla- Uygula-Kontrol Et-Önlem AL) çevrimi ise veri esaslı olarak sistematik bilgi elde etmeyi sağlayan bilimsel bir yöntemdir. Yeni bilgiler elde edildikçe birikim artar. Birikim arttıkça gelişmeler ve yenilikler açısından fikir üretilir ve PUKÖ ile test edilir.
PUKÖ döngüsünü izlemek mükemmeliyetçi davranıştan daha etkilidir. Yapılan planlar sadece planı yapılan konulardan değil birçok dış faktörden de etkilenmektedir. Bu nedenle yapılan planların uygulama aşamalarında sürekli kontrol edilmeleri ve oluşan aksaklıklar için düzeltici faaliyetler başlatılmalıdır. Eğer sadece ilk seferinde doğru yap ilkesi iyi kalite için geçerli olsaydı birçok şirketin işi çok daha rahat olacaktı. Ancak değişen koşullar nedeniyle bu ilke nadiren geçerli olmaktadır. Değişen koşulların yapılan işin kalitesini etkilememesi ve işi sürekli geliştirmek için PUKÖ döngüsü kullanılmalıdır.
PUKÖ döngüsü ile ayrıca şirketlerdeki görev dağılımı da yapılabilmekte, bu şekilde de çalışanlara sorumluluk verilmektedir. Bununla beraber PUKÖ döngüsünü yaptıkları işlerde uygulayan çalışanlarda oto kontrol de gelişmekte ve çalışanları kontrol etmek ile harcanan zamandan tasarruf edilebilmektedir.
Kalite Yönetim Sisteminin etkinliği için;
●En üst kademeden en alt kademeye herkesin uygulaması sağlanmalıdır.
●Kalite tek bir departmanın görevi değil tüm personelin sorumluluğunda olmalıdır.
●PUKÖ Döngüsü etkin kullanılmalı ve uygulanmalıdır.
● Kalite Politikası tüm çalışanlar tarafından benimsenmelidir.●Sade, basit ve uygulanabilir bir sistem altyapısı oluşturulmalıdır.
Kaynak: Boss Life Dergi
