Kısa Özet
NFT’lere yönelik ilgi büyük bir hızla arttı. Kullanıma sunuldukları ilk zamanlardan bu yana birçok NFT projesi küçük bir hayran topluluğuna sahipken 2021 ile birlikte bir nevi bir NFT patlaması ortaya çıktı.
Birçok kişi DeFi‘nin kripto dünyasının geniş bir kitle tarafından benimsenmesini sağlayacağını düşünüyordu. Fakat NFT’lerin ortaya koyduğu değerin blockchain teknolojisiyle ilgilenmeyen kişiler için çok daha kolay anlaşılır olduğu görülüyor. Dolayısıyla bazı NFT projeleri ana akım haline geldi. Peki, bu projeler hangileri?
Giriş
Öncelikle, NFT’lerin ne olduğu hakkında bilgi edinmek isterseniz Kripto Koleksiyonlukları ve Benzersiz Tokenlar (NFT’ler) Rehberimizi okuyabilirsiniz.
Kısaca özetleyecek olursak NFT’ler, kriptografiyle güvene alınmış benzersiz dijital öğelerdir. Dijital koleksiyonlukları, oyun öğelerini, evcil hayvanları, memleri ve hatta DeFi’de likidite sağlayıcı (LP) pozisyonlarını temsil edebilirler.
Daha az bilinen bazı kullanım alanları arasında ise gayrimenkuller ve sanat eserleri gibi gerçek dünya varlıklarının mülkiyetini temsil etmek de yer almaktadır. Klasik otomobiller gibi değeri yüksek öğeleri tokenlaştırmak ve bu öğenin mülkiyetini birden fazla kişi arasında bölüştürmek de mümkündür. Böyle bir durumda, kişilerden her biri arabanın bir kısmına sahip olur.
Fakat bugüne kadar NFT’lerin en popüler kullanımı dijital öğelere yönelik olmuştur. Şimdi bunlardan bahsedelim.
1. Beeple NFT’leri
Muhtemelen bu NFT satışını duymuşsunuzdur. Beeple NFT’leri, kripto dünyasından bir etkinliğin geniş bir kitlenin dikkatini çektiği nadir örneklerden biridir. Dijital sanatçı Mike Winkelmann ya da daha çok bilinen adıyla Beeple, bir NFT’yi 69 milyon USD değerinde ETH karşılığında satarak sanat dünyasını alt üst etti. Satış, Christie’s müzayede evi tarafından gerçekleştirildi. Daha önce değeri 100 USD’nin üzerinde hiçbir baskı satmamış olan Beeple bir gecede dünyanın en yüksek değere sahip yaşayan sanatçısı haline geldi.
Çalışmasına bu kadar yüksek bir değer biçilmesinin arkasındaki neden ne olabilir? Beeple, her gün bir sanat eseri yaratıp yüklediği serileri sayesinde halihazırda geniş bir hayran kitlesine sahipti. Son 14 yıldır bunu yapmadığı bir gün bile olmadı. Satılan eserin adı “Everydays – The First 5000 Days” idi ve projesinin ilk 5000 gününde yarattığı sanat eserlerinin bir kolajıydı.
Beeple’ın bu satışı dijital sanatın geleceği için çok önemli bir dönüm noktası ve NFT’lerin zamanla ortadan kalkacak bir yutturmaca olmadığını gösteriyor.
2. NBA Top Shot
Mart 2021 itibarıyla NBA Top Shot en başarılı NFT projelerinden biri. Block’un veri panosuna göre NBA Top Shot tüm NFT projeleri arasında en fazla kullanıcıya sahip durumda. Bu veri daha küçük ve marjinal NFT projelerini hesaba katmıyor olsa da NBA Top Shot için bu oldukça büyük bir başarı.
Dabber Labs’ın NBA Top Shot projesinde kullanıcılar, ünlü NBA anlarını içeren benzersiz dijital sanat eserlerinden oluşan paketleri NFT olarak satın alabiliyor.
Projenin başarısı nereden kaynaklanıyor olabilir? NBA markasının etkisi muhakkak ki yadsınamaz. Birçok kişinin halihazırda ilgi gösterdiği bir oyunla ilgili koleksiyonluklar çıkarmak, dijital bir evcil hayvan satmaktan daha kolay. Bir diğer etmen de kullanıcı deneyimi olabilir. NBA Top Shot’ın bir blockchain ürünü algısını vermemesi çoğu kişi için giriş bariyerini aşağıya çekiyor.
Bir arkadaşınızı DeFi ya da yield farming dünyasıyla tanıştırmayı denediğiniz ve ürünlerin kullanımının yeni başlayanlar için çok zor olduğunu fark ettiğiniz hiç oldu mu? MetaMask gibi ürünler için faydalı rehberler sunuyor olsak da kullanıcı deneyiminin anneanneniz için bile kolay bir hale gelmesinin önünde uzun bir yol var.
NBA Top Shot, kullanıcı deneyimini daha iyi hale getirmek için merkeziyetsizlik unsurlarından uzaklaşarak bunun önüne geçiyor. Birçok kullanıcının blockchain tabanlı bir ürün kullandığının farkında olmaması bile çok olası ve bu da başlı başına bir başarı sayılabilir.
3. Cryptopunks
Cryptopunks, Ethereum üzerindeki en eski NFT’lerden biri. Yıllardır kullanımda ve 2021 yılındaki NFT patlamasına kadar orta seviyede bir ilgi görüyordu.
Cryptopunks, Larva Labs’in bir projesi. Ethereum üzerinde 10.000 benzersiz koleksiyonluk “karakter” sunuyor ve bu karakterlerin hepsi birbirinden farklı.
Proje kullanıma sunulduğunda bu karakterler bir Ethereum cüzdanına sahip herkes tarafından ücretsiz olarak edinilebiliyordu. 2018’de ise ortalama 50-100 USD’ye bir karakter satın almak mümkündü. Fakat 2021’de fiyatlar büyük bir artış gösterdi. Mart 2021 itibarıyla, bugüne kadarki en pahalı parça 4.200 ETH’ye satıldı.
Ücretsiz edinmek ve milyonlarca liraya satmak pek de kötü bir yatırım gibi gözükmüyor. Herhangi bir şeyi “ilk” satın alan olmak genellikle bir fiyat avantajı sunsa da gelecekte bu kadar yüksek bir kar getiren ürünlere rastlamanın pek de mümkün olmayacağını belirtmek gerekiyor.
4. Axie Infinity
Axie Infinity, kullanıcıların Axie adlı sanal evcil hayvanlar yetiştirebildiği bir blockchain oyunu. Axie Infinity’yi Pokémon ve CryptoKitties’in bir bileşimi olarak düşünebilirsiniz. Oyuncular bu evcil hayvanlara sahip oluyor, onları kontrol ediyor ve diğer oyuncularla takas edebiliyor. Oyuncular, macera modundayken canavarlara karşı birlikte savaşabiliyor ve PvP (oyuncular arası) müsabakalarında birbirleriyle mücadele edebiliyor.
Teknik altyapısına baktığımızda Axie’ler Ethereum üzerinde ERC-721 standardını kullanıyor. Oyun, tümü NFT olan öğe ve araziler de içeriyor.
Axie Infinity, Ethereum üzerindeki en popüler NFT oyunlarından biri. Rhonin yan zincirinin faaliyete geçmesiyle yüksek gas ücretlerinin oyuncular için artık bir sorun olmaktan çıkması da bekleniyor. Bu oyun hakkında daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? Axie Infinity hakkındaki ayrıntılı makalemizi okuyabilirsiniz.
5. Decentraland
Decentraland, blockchain tabanlı bir sanal gerçeklik oyunu. Oyuncular, bir ERC-721 tokenı ile temsil edilen sanal araziler olan LAND’i geliştirebiliyor ve alıp satabiliyor. LAND’in her bir parçası benzersiz ve LAND sahipleri arazilerini hangi içeriklerle dolduracaklarını kendileri belirleyebiliyor. Bu da basit bir manzaradan interaktif bir oyuna kadar farklılık gösterebiliyor.
Kullanıcılar, platformun yerel tokenı olan MANA ile LAND satın alabiliyor. Bir anlamda Decentraland kendi ekonomisine sahip. Kullanıcılar birbirleriyle farklı şekillerde etkileşim kurabiliyor ve etkinliklerini paraya çevirebiliyor. Fakat Second Life gibi benzer diğer sanal gerçeklik oyunlarının aksine, Decentraland’in tüm kontrolü merkeziyetsiz bir grup kişinin elinde.
Son Söz
Dijital koleksiyonlukların varlıklarını sürdüreceği şüphe götürmez. Hatta NFT pazar yerlerinin gitgide daha popüler hale geleceğini söylemek de mümkün.
Yine de yeteri kadar uzun bir zaman diliminde çoğu NFT’nin değerini kaybetmesi kuvvetle muhtemel. Buna ek olarak NFT’ler için likidite, BTC/USD gibi piyasalarda alışık olduğunuz likiditeden oldukça farklı bir şekilde çalışıyor. Dolayısıyla, bir NFT seçerken bunu dikkate almanız gerekiyor.
