Rus sinemasının önemli isimlerinden Lev Kuleşov, montajın amacını açıklarken “Üzerine harfler yazılmış küpleri bir araya getirerek kelime kuran çocukların yaptığı gibi, yönetmen de filmi yapmak için ayrı, birbiriyle ilgisi olmayan, farklı an ve günlerde çekilmiş parçaları bir araya getirerek dağınık pozları en uygun, anlamlı, eksiksiz ve düzenli bir şekilde sıralamalıdır” diyor.
Kuleşov montajın ne kadar önemli olduğunu açıklamak için bir deney yapmaya karar veriyor.
Deneyde yüzünde ifade olmayan bir adam yakından çekiliyor, sonrasında bir çorba kasesi, tabutta yatan küçük bir kız çocuğu ve güzel bir kadını filme alıyor. Oyuncuyu bu 3 farklı görüntü ile arka arkaya koyunca, oyuncunun hissiyatsız yüz ifadesinin objeler ile örtüştüğünü iddia ediyor.
Çorba ile montajlayınca aç bir adam, tabuttaki kız ile arka arkaya montajlayınca üzgün bir adam, güzel kadın ile montajlayınca aşık bir adam figürü ortaya çıktığını gören Kuleşov, bu görüntüleri farklı seyirci gruplarına izletmiştir.
Çorba, çocuk ve kadının olduğu filmleri farklı seyircilere izleten yönetmen, seyircilerin de aç bir adam, üzgün bir adam ve aşk ile bakan bir adam gördüğünü not almış. Bu deney kurgunun ne kadar önemli olduğuna ışık tutuyor.
Bu deneyden elde edilen sonuç ile “Kuleşov Efekti” ortaya çıktı.
Kuleşov “Bu keşfim, beni hayrete düşürdü. Bundan sonra montajın ne kadar büyük bir güce sahip olduğunu kavrayabildim.” demiştir.
Ünlü yönetmen Alfred Hitchcock, katıldığı bir programda verdiği röportajda “Kuleşov Efekti”ni uygulamalı olarak anlatıyor. Önce çimlerin üzerinde oturan bir çocuk ile annesine bakarak aşağıya doğru güldüğü bir kurgu yapıyor, burada babacan bir tavır sergiliyor. Sonra aşağıya doğru bakıp güldüğü aynı görüntüyü çimlere uzanan bikinili bir kadının görüntüleri ile birleştirince, çapkın yaşlı bir adam ortaya çıkıyor.
(İzlerken videonun Türkçe altyazısını açmayı unutmayın)
“Elalem ne der?” herkes bana bakıyor demeyin, doğru bildiklerinizi yapın. Herkesin yaptığını yaparak bir yere varamazsınız.
İnsanlar bizi izlerler, sadece izlerler. Oyuncu veya seyirci olmak sizin elinizde. Yani hayat kuleşov efektine benzer. İnsanların size para vermesini veya tebrik etmesini beklemeyin, onlar sadece donuk şekilde izleyecekler. Siz ne yaparsanız onlar da size öyle bakıyormuş gibi görünecekler.
Size bakanlar veya kazanımlarınız için değil kendinizi bir adım öteye taşıyabilmek için gayret gösterin, gerisi zaten mecburen gelecektir.
The Godfather filminin efsane finalini şimdi “Kuleşov Efekti”ni bilen birisi olarak tekrar izleyin ve bugün yazımdan ne öğrendiğinizi görün.
Yarın görüşmek üzere…
