Kırık Cam Teorisi

Philip Zimbardo, Stanford Üniversitesi’nden bir psikolog, kendisi insanların suç eğilimleri üzerine yaptığı deneylerle tanınıyor. Normal insanların nasıl birer suç makinesine dönüşebileceğini araştıran Zimbardo çevresel faktörlerin suç oranına etkisini araştırmak için bir deney yapıyor. 2 farklı arabayı 2 farklı lokasyona yerleştiren bilim adamının seçtiği yerler elbette tesadüfi seçilmemiş, bir araba suç oranının yüksek olduğu bir yere konuluyor diğeri ise daha yüksek yaşam standartları olan başka bir yerleşkeye. Plakası olmayan ve motor kapakları da açık olan bu arabalar elbette dikkat çekecekti, suç oranının yüksek olduğu yerde araba kısa sürede talan edildi, diğer zengin muhitte ise arabaya dokunan olmadı. Bunu görünce yeni bir hamle yapıyor ve zengin muhitteki arabanın bir camını kırıyor, kısa süre sonra o arabada çevredekiler tarafından soyuluyor.

Büfeden bir gofret aldınız, yedikten sonra çevrede çöp olmadığını farkettiniz ve elinizde paketle yürümeye devam ettiniz yerde çöpleri görürseniz siz de o çöplerin yanına elinizdeki çöpü atarsınız, yerde çöp yoksa atarken tereddüt yaşarsınız. İşte  “bir kereden ne olacak” anlayışı ile serbest bırakılan insanlar neler yapabilir bir örneği. Kısa süreliğine o çöpleri kapınızın önünde bırakırsanız dönüp baktığınızda kapınızın önü çöplük olabilir. Küçük detayları küçümsememek lazım, şeytan ayrıntıda gizlidir…

Cengiz Han’ın “Sakın bir çiviyi küçümseme. Bir çivi bir nalı, nal bir atı, at bir komutanı komutan bir orduyu, ordu koca bir ülkeyi kurtarır.” sözü kırık cam teorisini ne kadar da güzel anlatıyor. Küçük detaylar büyük sorunlara neden olabilir.

1994–2001 yılları arasında New York Belediye Başkanlığı görevini yapan Ruby Giuliani, kırık cam teorisinin çıktılarına önem vermiş ve bu psikolojik deneyin olumlu etkilerini icraatleri ile göstermiştir. Suç oranının yüksek olduğu bölgede, polis küçük ve önemsenmeyen suçların peşine düşmüş. İçki şişelerini kırıp sokağa atanlar, metruk yerleri tuvalet olarak kullananlar hatta sokaklara çöp atanlar nezarete atılmış, bunu gören insanlar daha dikkatli yaşamaya başlamışlar. Giuliani, metruk bir binanın camlarından bir tanesi kırılırsa ve hemen tamir ettirilmezse diğer camların da kırılacağını söylüyor.

Bununla ilgili güzel bir atasözümüz de var “Yılanın başını küçükken ezeceksin”

Bu yazıyla ilgili hangi şarkıyı paylaşsam diye düşünüyordum ve dedim ki “Boşvermişim Dünyaya”