Yunan dilinde dümenci, yol gösteren veya yol veren gibi anlamları olan “kybernetes” kelimesinden gelen sibernetik, önemli bir bilim dalıdır. Türkçe güdüm bilimi olarak kullanılıyor.
İnsanlara gerek kalmadan, algıladığı gelişmelerden doğan ihtiyaçlara göre kendini düzenleyebilen sistemler ile ilgilenen sibernetik, sistemin hem kendi iç ilişkilerini hem de dışarıyla olan ilişkilerini koordine eder.
Değişen durumlar, koşullar ve zamana göre kendi kendine yön veren sibernetik kimseye ihtiyacı olmadan hareket eder. Bu bilime katkı sunan kişilerin başında El-Cezeri geliyor. Yazdığı “Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap” isimli önemli eserde hem robotik teknolojiler hem de sibernetik konusunda bugün hala geçerliliğini koruyan bilgiler vermiştir.
Fransız fizikçi Andre Ampere tarafından ismi konulan terimin asıl anlamı da Amerikalı Norbert Wiener tarafından bulunmuştur. Yapay zeka, nesnelerin interneti gibi konular sibernetik konusunda taşı gediğine oturtan gelişmeler oldu. Endüstri 4.0 yani insansız fabrikalar da sibernetik bilimden faydalanmaktadır, yine akıllı evler bu kavramdan destek almaktadır. İnsani bir dokunuş olmadan kendini idare eden cihazlar bu teknolojiyi kullanır hatta uzay araçları rotalarını bu teknoloji belirleyebilir.
Sibernetik ve El-Cezeri’den bahsetmişken algoritma ve mucidi Harezmi’den bahsetmemek olmaz. Bu konu ile ilgili yazdığım algoritma ve demokrasi yazımı okuyabilirsiniz.
Laf lafı açıyor ama sibernetik konusunu açmışken de Turgut Uyar’ın Sibernetik şiirini paylaşmamak olmaz. Yarın yine buradayım.
üç kere üç dokuz eder
bilirsin
birin karesi birdir
kare kökü de
bilirsin
“mutlu aşk yoktur”
bilirsin
ama baharda ya da dışarda
sonsuz göğün altında
aşkın aşkla çarpımı
nedendir bilinmez
garip bir biçimde
hep sonsuzdur
kare kökü de yoktur
Turgut Uyar
