Werther Etkisi

Murat Kekilli’nin ‘Bu Akşam Ölürüm Beni Kimse Tutamaz’ şarkısının nasıl ünlü olduğunu hatırlıyor musunuz? Tüm ana haber bültenlerinde (özellikle Reha Muhtar) Murat Kekilli’nin bu şarkısını dinleyen bazı kişilerin intihar edip öldüklerini izledik ve dinledik. Günlerce televizyonlarda şarkı dinleyip intihar eden insanları tartıştık. Bu yazımda medyanın bu konuda yaptığı hataları sıralayacağım.

Werther etkisi kavramını ortaya atan kişinin adı David Phillips, kendisi bir sosyolog. Kişilerin intihar eylemini taklit edebileceğini düşünen Phillips, 1974 yılında bu kavramı tanımladı. David Phillips, intihar eylemlerinin kitle iletişim araçlarında özellikle edebiyatta yer almasının intiharları artırdığını öne sürdü. Goethe tarafından kaleme alınan “Genç Werther’in Acıları” isimli eserde roman kahramanı kitabın sonunda intihar ediyor ve 1774 yılında 40 kişi kitaptaki gibi hayatına son veriyor. Bu ilginç olaydan sonra Avrupa ülkeleri kitabı yasaklıyor ve eldeki kitaplar da yakılıyor. Bu olay nedeniyle sanatsal şekilde özendirilen intihar vakalarına Werther etkisi adı veriliyor.

Marilyn Monroe‘nun ölümü ve basını bunu bir intihar olarak vermesi Werther etkisinin şiddetli şekilde görüldüğü bir başka olay. Monroe’nun ölümünden sonra 300 genç intihar etti ve bu etki bir kez daha kendinden bahsettirdi. Ünlü bir karakter ne zaman ölse özellikle intihar etse bu etki yeniden hortluyor.

Medyada çıkan, “aşkından intihar etti”, “ölüm bile onları ayıramadı” gibi intiharı yüceltici haberler toplumun ruh sağlığını olumsuz etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü bu yıl 10 Eylül Dünya İntiharı Engelleme Günü’nde sunduğu küresel intihar raporunda her kırk saniyede bir kişinin intihar ettiğini ve yılda 800 bin kişinin intihar ettiğini açıkladı.

İntihar bir çözüm değildir, bunu çözüm olarak sunan kişilerin büyük bir ahlak problemi vardır.