Kısa Özet
CryptoPunks, koleksiyonluk kripto sanat eserleridir ve Ethereum blockchaini üzerinde NFT’lerle temsil edilir. Her biri benzersiz özelliklere sahip 10.000 küçük, 8 bit tarzında “punk”lardan oluşur. Ünlü ilk NFT projelerinden biri olmasıyla birçok kripto sanatçısına, hatta dijital koleksiyonluklar için ERC-721 token standardının geliştirilmesine de ilham vermiştir. CryptoPunk’lardan bazılarının milyonlarca dolara satılarak en pahalı NFT’ler arasına girmesinin ardından proje 2021 yılında daha da popüler olmuştur.
Giriş
İlk bakışta bu küçük, kare şeklindeki pikselli suratlar pek de özel gözükmeyebilir. Bunlardan bazıları pipo içer. Bazılarının şapkası vardır. Hatta bazıları da uzaylıdır. Ama söz konusu NFT’ler olduğunda görünüşler aldatıcı olabilir.
Bu komik görünümlü punk’lardan yalnızca bir tanesine sahip olmanız küçük bir apartman dairesinden büyük bir malikaneye kadar birçok şeyi satın almanıza imkan tanıyabilir. 10.000 adetle sınırlı bu 8 bit tarzındaki CryptoPunk’lar şu anda çok büyük bir taleple karşı karşıya olan bir NFT koleksiyonudur. Bunları savaştırmak ya da stake etmek mümkün değildir ve yalnızca var olmanın dışında hiçbir özelliğe sahip değildirler. CryptoPunks aynı zamanda ilk NFT projelerinden biridir.
CryptoPunks’ı kim yarattı?
CryptoPunks, Matt Hall ve John Watkinson tarafından kurulmuş olan New York merkezli Larva Labs tarafından yaratılmıştır. Proje 2017 yılında NFT’ler ve sanatın değeri üzerine bir deney olarak başlamış ve en nihayetinde günümüzde kripto sanatı olarak bildiğimiz kavramın popülerleşmesine yardımcı olmuştur.
Bir tür kripto para olmalarının yanında Bitcoin ya da BNB’den oldukça farklıdırlar. 10.000 punk’ın her biri, Ethereum blockchaini üzerindeki benzersiz NFT’lerdir. Bunlardan 3.840’ı kadın ve 6.039’u ise erkektir. Ayrıca birkaç maymun, uzaylı ve zombi de bu koleksiyonda yer almaktadır.
Farklı özelliklerin bir araya getirilmesi 10.000 parçadan her birinin tamamen benzersiz olmasını sağlamaktadır.
İlk zamanlarda punk’lar ücretsiz olarak dağıtılmıştır. O dönemde bu punk’lardan birine sahip olmak için yapılması gereken tek şey ilgili Ethereum işlem ücretinin ödenmesi olmuştur.
O zamandan beri bu sanat eserlerinin popülerliği de genel anlamda NFT‘lerle birlikte büyük bir artış göstermiştir. Hatta Christie’s müzayede evi tahmini değeri milyonları bulan koleksiyonları açık artırma ile satmaktadır.
Kafasında bant olan bu soluk yüzlü uzaylı punk, satış tarihi olan Mart 2021’de yaklaşık 7,58 milyon USD değerindeki 4.200 ETH ile en yüksek bedelle satılmış CryptoPunk olma rekoruna sahiptir. İkinci sırada ise aynı miktarda ETH’ye (satış tarihinde yaklaşık 7,57 milyon USD) satılan CryptoPunk #7804 yer almaktadır. Aradaki fark ETH fiyatının artmasından kaynaklanmaktadır.
Genel anlamda NFT’lere bakarsak, bu ikisi bugüne dek en yüksek bedelle satılmış benzersiz tokenlar sıralamasında ikinci ve üçüncü sırada yer almaktadır. Bu sıralamanın zirvesindeki NFT ise Beeple’ın 69.346.250 USD’ye satılan EVERYDAYS: THE FIRST 5000 DAYS adlı eseridir.
CryptoPunks nasıl çalışır?
Proje kullanıma sunulduğunda, günümüzde NFT’ler için kullanılan ERC-721 token protokolü henüz mevcut bile değildi. Bu durumda Larva Labs’in tek yapabileceği ellerinde olanla yani ERC-20 ile çalışmaktı.
Punk kültürüne uygun bir şekilde, ekip ERC-20 kodunu benzersiz ürünler ortaya çıkarmaya yetecek kadar değiştirdi ve kısa bir süre sonra geliştirilen ERC-721’e de ilham kaynağı oldu.
Tokena Etherscan üzerinden bakarsak, Maksimum Toplam Arzın 10.000 olduğunu görebiliriz. Punk’lar ERC-20 token olarak gözükse de aslında birbiriyle aynı değildirler.
Her bir CryptoPunk’ın orijinalliğini referans resmini hash ederek ve bunu tokenın sözleşmesindeki özel bir resim hash’i ile kıyaslayarak belirleyebilirsiniz.
Resimler blockchain üzerinde saklamak için çok büyük olduğundan, Larva Labs 10.000 punk’ın hepsini birden içeren bileşik bir resim yaratmıştır. Bu resmin bir hash’i CryptoPunks token sözleşmesinde mevcuttur.
Peki, sizin elinizdekinin hangisi olduğunu nasıl anlayabilirsiniz? Her bir punk’ın tokenı, bileşik resimdeki konumunu ifade eden meta veriler içerir. Örneğin CryptoPunk #7804, büyük bileşik resimdeki 7804. punk’tır.
Nereden CryptoPunk alabilirim?
Larva Labs, CryptoPunk’ları tasarlamanın yanında CryptoPunks web sitesinde kendi özel pazar yerini de oluşturmuştur. Kullanıcılar buradan teklif verebilir, CryptoPunk alabilir ve satabilir. MetaMask‘inizi kurarak ve bağlayarak bu pazar yeriyle etkileşime girebilirsiniz.
CryptoPunk’lar Ethereum üzerindeki lider NFT pazar yerlerinden biri olan OpenSea’de de yer almaktadır. Fakat bu pikselli punk’lar biraz farklıdır. NFT pazar yerlerinde alınıp satılabilmeleri için ERC-721 tokenları olarak wrap edilmişlerdir.
Bir ERC-721 CryptoPunk’ını ERC-20 formuna kolayca geri çevirmek mümkündür. Bu wrap etme ve orijinal haline geri çevirme süreçleri Wrapped PUNKS üzerinde gerçekleştirilir ve CryptoPunk içeren bir MetaMask cüzdanı kullanılarak yapılabilir.
Son Söz
CryptoPunk’lar, NFT’ler bağlamında artık eşsiz olmasalar da bir zamanlar blockchain üzerindeki saf sanatsal değerin öncülüğünü yapıyordu. Oyunlaştırma öğelerine sahip CryptoKitties‘in aksine, her bir punk yalnızca bir resim olmanın dışında hiçbir özelliğe sahip değildir. Yine de bu ürünlerin ne kadar popüler olduğunu, doğrudan CryptoPunks’tan esinlenmiş projelerin sayısına bakarak anlamak mümkündür.
